نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 510
تفسير: آن روز پشيمانى بيهوده است
در آيات گذشته دستور مؤكدى براى توبه و اصلاح و جبران اعمال گذشته آمده بود،
آيات مورد بحث در تعقيب آن آمده، نخست مىگويد:" اين دستورها به خاطر آن داده
شد كه مبادا كسى روز قيامت بگويد: افسوس بر من از كوتاهىهايى كه در اطاعت فرمان
خدا كردم! و آيات و رسولان او را به سخريه گرفتم"! (أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى عَلى ما فَرَّطْتُ فِي
جَنْبِ اللَّهِ وَ إِنْ كُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرِينَ) [1]"
يا حسرتا" در اصل" يا حسرتى" بوده (حسرت به ياء متكلم اضافه شده
است) و حسرت به معنى اندوه و غم بر چيزهايى است كه از دست رفته و پشيمانى ببار
آورده است.
" راغب" در مفردات مىگويد: اين كلمه از ماده" حسر" (بر
وزن حبس) به معنى برهنه كردن و كنار زدن لباس است، و از آنجا كه در موارد ندامت و
اندوه بر گذشته گويى پردههاى جهل كنار رفته، اين تعبير به كار مىرود.
آرى هنگامى كه انسان وارد عرصه محشر مىشود و نتيجه تفريطها، و مسامحهكاريها
و خلافكاريها، و شوخى گرفتن جديها، را در برابر چشم خود مىبيند، فريادش به"
وا حسرتا" بلند مىشود، اندوهى سنگين توأم با ندامتى عميق بر قلب او سايه
مىافكند، و اين حالت درونى خود را بر زبان آورده و به صورت جملههاى فوق بيان
مىدارد.
در اينكه" جنب اللَّه" در اينجا به چه معنى است؟ مفسران احتمالات
[1] آغاز اين آيه محذوفى دارد كه آن
را با آيات قبل پيوند مىدهد، و در تقدير چنين است" لئلا تقول نفس"
يا" حذرا ان تقول نفس ..."، در صورت دوم" مفعول له"
براى" انيبوا و اسلموا و اتبعوا" خواهد بود- ان در جمله" وَ إِنْ كُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرِينَ" مخففه از مثقله است و در اصل" انى كنت لمن الساخرين"
بوده است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 510