نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 464
براى رسيدن به مقصود است و منظور از ضلالت عدم تهيه آنها يا حذف آن است كه
بعضى از آن به" توفيق" و" سلب توفيق" تعبير كردهاند، زيرا
توفيق همان فراهم ساختن مقدمات براى وصول به مقصود است، و سلب توفيق از ميان بردن
آنها است.
بنا بر اين هدايت الهى به اين نيست كه خداوند اجبارا انسانها را به مقصد
برساند، بلكه به اين است كه وسائل آن را در اختيار قرار دهد، فى المثل وجود مربى
خوب، محيط تربيتى سالم، دوستان و معاشران صالح، و مانند آن همه از مقدمات است، ولى
با وجود همه اينها انسان را مجبور به طى طريق هدايت نمىكند بلكه مىتواند به همه
آنها پشت كرده و راه ضلالت را پيش گيرد.
اما جاى اين سؤال در اين تفسير باقى است كه چرا اين توفيقات شامل حال گروهى
مىشود در حالى كه گروه ديگرى از آن محروم مىگردند.
طرفداران اين تفسير بايد با توجه به حكيمانه بودن افعال خدا دلائلى براى اين
تفاوت ذكر كنند، مثلا بگويند انجام عمل خير سبب توفيق الهى مىگردد، و انجام اعمال
شر توفيق را از آدمى سلب مىكند.
به هر حال اين تفسير خوبى است ولى مطلب باز هم از آن عميقتر است.
4- دقيقترين تفسيرى كه با همه آيات هدايت و ضلالت سازگار است و همه آنها را به
خوبى تفسير مىكند بىآنكه كمترين خلاف ظاهرى در آن باشد اين است كه بگوئيم:
هدايت تشريعى به معنى ارائه طريق جنبه عمومى و همگانى دارد و هيچ قيد و شرطى
در آن نيست، چنان كه در آيه 3 سوره دهر آمده إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا
كَفُوراً:" ما راه را به انسان نشان داديم خواه
شكرگزارى كند يا كفران" و در آيه 52 شورى مىخوانيم: وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ:
" تو همه انسانها را به صراط مستقيم دعوت مىكنى"، بديهى است دعوت
پيامبر
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 464