شده، و خلاصه خاك منبع انواع بركات است، در حالى كه آتش با تمام اهميتى كه در زندگى دارد هرگز به پاى آن نمى‌رسد، و تنها ابزارى است براى استفاده كردن از منابع خاكى، آن هم ابزارى خطرناك و ويرانگر، تازه مواد آتش‌زا غالبا از بركت زمين به وجود آمده (هيزم، ذغال نفت و مانند آنها).

ثالثا: مساله، مساله اطاعت فرمان پروردگار، و انجام اوامر او است، همه مخلوق و بنده او هستند و بايد سر به فرمان او داشته باشند.

به هر حال اگر استدلال ابليس را بشكافيم سر از كفر عجيبى در مى‌آورد، او با اين سخن خدا مى‌خواست هم حكمت خدا را نفى كند، و هم امر او را (نعوذ باللَّه) بى‌مأخذ بشمرد، و اين موضعگيرى دليل بر نهايت جهل او است، چرا كه اگر مى‌گفت: هواى نفس من مانع شد، يا كبر و غرور به من اجازه نداد، و مانند اينها، تنها اعتراف به يك گناه كرده بود، اما اكنون كه براى توجيه عصيانش به نفى حكمت پروردگار و علم و دانش او مى‌پردازد نشان مى‌دهد كه به پست‌ترين مرحله كفر سقوط كرده است.

بعلاوه مخلوق در برابر خالق از خود استقلالى ندارد، هر چه دارد از اوست، و لحن ابليس نشان مى‌دهد كه او براى خود حاكميت و استقلال در مقابل حاكميت پروردگار قائل بوده است، و اين يكى ديگر از سرچشمه‌هاى كفر است.

به هر حال عامل گمراهى شيطان معجونى از" خودخواهى" و" غرور" و" كبر" و" جهل" و" حسد" بود، اين صفات شيطانى دست به دست هم دادند و او را كه ساليان دراز همنشين ملائكه، بلكه معلم آنان بود از آن اوج و افتخار پائين كشيدند، و چه خطرناك است اين اوصاف زشت در هر جا كه پيدا شود؟! به فرموده على ع در يكى از خطبه‌هاى" نهج البلاغه":" او هزاران سال عبادت پروردگار كرده بود، اما يك ساعت تكبر همه آنها را به آتش كشيد