و پوست آنها براى لباس و كفش و كلاه و وسائل مختلف زندگى، و حتى امروز كه صنايع چهره زندگى انسان را به كلى دگرگون ساخته باز نياز مبرم انسانها هم از نظر تغذيه، و هم از نظر لباس و ساير وسائل زندگى به چهار پايان به قوت باقى است.

حتى امروز انواع سرمها و واكسنها را كه براى مبارزه با بيماريها يا پيشگيرى، مؤثرترين وسيله‌اند با استفاده از چهار پايان و موادى كه از خون آنها مى‌گيرند، تهيه مى‌شود.

حتى بى‌ارزش‌ترين امور در زندگى چهار پايان كه مدفوعات آنهاست نيز مورد استفاده است، زمينها را به وسيله آن آباد و درختان را پر بار مى‌سازند.

7- تعبير به" مشارب" اشاره به شيرهايى است كه از چهارپايان مختلف گرفته مى‌شود، و قسمت مهمى از مواد غذايى انسان از آن و فراورده‌هاى آن تامين مى‌گردد، به طورى كه صنايع شيرسازى و فراورده‌هاى شيرى در دنيا، امروز قسمت مهمى از صادرات و واردات كشورها را تشكيل مى‌دهد، همان شيرى كه يك غذاى كامل براى انسان است، و از ميان" فرث" و" دم" اين" لبن سائغ" و گوارا خارج مى‌گردد كه براى نوشندگان مايه لذت، و براى ناتوانها مايه قدرت است‌ [1] 8- جمله" أَ فَلا يَشْكُرُونَ‌" كه به صورت استفهام انكارى مطرح شده، به منظور برانگيختن فطرت و عواطف انسانها براى شكرگزارى در برابر نعمتهاى بى‌پايانى است كه گوشه‌اى از آن در آيات فوق آمده است، و چنان كه مى‌دانيم" لزوم شكر منعم" پايه‌اى است براى" معرفة اللَّه" چرا كه شكر بدون شناخت‌

[1] در باره خارج شدن شير از پستان حيوانات و قدرت‌نمايى خدا در آفرينش اين ماده غذايى، و همچنين مواد مهمى كه در شير وجود دارد بحث مشروحى در جلد 11 صفحه 291 (ذيل آيه 66 سوره نحل) آورده‌ايم.