ابو بكر و عمر برخاستند و عرض كردند: اى پيامبر! آيا منظور از آن تورات است؟

فرمود: نه، عرض كردند انجيل است؟ فرمود: نه، عرض كردند: منظور قرآن است؟ فرمود: نه، در اينحال امير مؤمنان على ع به سوى پيامبر ص آمد هنگامى كه چشم رسول خدا ص بر او افتاد فرمود:

هو هذا! انه الامام الذى احصى اللَّه تبارك و تعالى فيه علم كل شى‌ء:

" امام مبين اين مرد است! او است امامى كه خداوند متعال علم همه چيز را در او احصا فرموده"! [1] در تفسير على بن ابراهيم از ابن عباس از خود امير مؤمنان نيز نقل شده است كه فرمود:

انا و اللَّه الامام المبين، ابين الحق من الباطل ورثته من رسول اللَّه‌

" به خدا سوگند منم امام مبين كه حق را از باطل آشكار مى‌سازم، اين علم را از رسول خدا به ارث برده و آموخته‌ام" [2] گرچه بعضى از مفسران همچون" آلوسى" از نقل اين گونه روايات از طريق شيعه وحشت كرده، و آن را به نادانى و بى‌خبرى از تفسير آيه نسبت داده‌اند، ولى با كمى دقت روشن مى‌شود كه اين گونه روايات منافاتى با تفسير" امام مبين" به" لوح محفوظ" ندارد، زيرا قلب پاك پيامبر ص در درجه اول و قلب وسيع جانشين او در درجه بعد آيينه‌هايى است كه لوح محفوظ را منعكس مى‌كند، و قسمت عظيمى از آنچه در لوح محفوظ است از سوى خدا به آن الهام مى‌گردد، به اين ترتيب نمونه‌اى از" لوح محفوظ" مى‌باشد، و بنا بر اين اطلاق" امام مبين" بر آن مطلب عجيبى نيست، چرا كه فرعى است كه از آن اصل گرفته شده، و شاخه‌اى است كه به آن ريشه باز مى‌گردد.

از اين گذشته وجود انسان كامل- چنان كه مى‌دانيم- عالم صغيرى است كه عالم كبير را در خود خلاصه كرده است، و طبق شعر معروف منسوب‌

[1]" معانى الاخبار صدوق" باب معنى الامام المبين صفحه 95.

[2] نور الثقلين جلد 4 صفحه 379.