در دست چپ" (حاقه- 19 و 25).

دوم كتابى است كه" نامه اعمال امتها" است، و بيانگر خطوط اجتماعى زندگى آنها مى‌باشد چنان كه قرآن مى‌گويد: كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى‌ إِلى‌ كِتابِهَا:" روز قيامت هر امتى به نامه اعمالش فرا خوانده مى‌شود" (جاثيه- 28).

و سومين كتاب همان كتاب" نامه جامع و عمومى لوح محفوظ" است كه نه تنها اعمال همه انسانها از اولين و آخرين، بلكه همه حوادث جهان در آن يك جا ثبت است، و گواه ديگرى در آن صحنه بزرگ بر اعمال آدمى است، و در حقيقت امام و رهبر براى فرشتگان حساب، و ملائكه پاداش و عقاب است‌ [1]

2- همه چيز ثبت مى‌شود حتى ...

در حديث گويا و بيدار كننده‌اى از امام صادق ع مى‌خوانيم:

ان رسول اللَّه نزل بارض قرعاء، فقال لاصحابه: ائتوا بحطب، فقالوا: يا رسول اللَّه نحن بارض قرعاء! قال فليات كل انسان بما قدر عليه، فجاءوا به حتى رموا بين يديه، بعضه على بعض، فقال رسول اللَّه (ص) هكذا تجمع الذنوب ثم قال اياكم و المحقرات من الذنوب، فان لكل شى‌ء طالبا الاوان طالبها يكتب ما قدموا و آثارهم و كل شى‌ء احصيناه فى امام مبين:

" رسول خدا وارد زمين بى‌آب و علفى شد، به يارانش فرمود: هيزم بياوريد، عرض كردند: اى رسول خدا! اينجا سرزمين خشكى است كه هيچ هيزم در آن نيست، فرمود: برويد، هر كدام هر مقدار مى‌توانيد جمع كنيد، هر يك از آنها مختصر هيزم يا چوب خشكيده‌اى با خود آورد، و همه را پيش روى پيغمبر ص روى هم ريختند (شعله‌اى در آن افكند و آتشى عظيم از آن زبانه كشيد) سپس پيامبر ص فرمود: اينگونه گناهان (كوچك) روى هم متراكم مى‌شوند (و شما براى‌

[1] در باره" لوح محفوظ" در جلد 10 تفسير نمونه صفحه 241 (ذيل آيه 39 سوره رعد) و همچنين در جلد پنجم صفحه 268 (ذيل آيه 59 انعام) بحث كرده‌ايم.