غير از آنچه انجام مى‌داديم" (وَ هُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ‌) [1] آرى آنها با مشاهده نتائج اعمال سوء خود در ندامت عميقى فرو مى‌روند، و از پرده دل فرياد مى‌كشند، و تقاضاى محالى مى‌كنند، تقاضاى بازگشت به دنيا براى انجام اعمال صالح.

تعبير به" صالحا" (به صورت نكره) اشاره به اين است كه ما كمترين عمل صالحى انجام نداديم، و لازمه‌اش اين است كه اينهمه عذاب و رنج براى كسانى است كه هيچ راهى به سوى خدا در زندگى نداشته‌اند و غرق در عصيان و گناه بودند، بنا بر اين انجام پاره‌اى از اعمال صالح نيز ممكن است مايه نجات گردد.

تعبير به" نعمل" كه فعل مضارع است و دليل بر استمرار مى‌باشد نيز تاكيدى بر همين معنى است كه ما پيوسته مشغول اعمال ناصالح بوديم.

بعضى از مفسران گفته‌اند: توصيف" صالح" به جمله" كنا نعمل" نكته لطيفى در بر دارد، و آن اينكه ما اعمال زشت خود را بر اثر تزيين هواى نفس و شيطان اعمال صالح مى‌پنداشتيم، الان تصميم داريم بر گرديم و اعمال صالح واقعى غير از آنچه داشتيم بجا آوريم.

آرى گناهكار در آغاز كار طبق فطرت پاك انسانى زشتى اعمال خود را درك مى‌كند، ولى كم‌كم به آن خو مى‌گيرد و قبح آن در نظرش كاسته مى‌شود، كم‌كم از اين فراتر مى‌رود، و در نظرش خوب جلوه مى‌كند، چنان كه قرآن مى‌گويد:

(زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمالِهِمْ‌)" اعمال زشتشان در نظرشان زينت داده شده است" (توبه- 37).

و گاه مى‌گويد: وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً:" آنها چنين مى‌پندارند

[1]" يصطرخون" از ماده" صراخ" به معنى فرياد شديدى است كه انسان در مقام استغاثه و طلبيدن يار و ياور براى بر طرف ساختن درد و رنج از دل بر مى‌كشد.