مگر اينكه در كتاب علم خداوند ثبت است" و از قوانين و برنامه‌هايى تبعيت مى‌كند كه حاكم بر آنها علم و قدرت اوست (وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتابٍ‌) [1] چه عواملى در ادامه حيات انسان مؤثر است؟ چه عواملى با ادامه حيات او مى‌جنگد؟ و خلاصه چه عواملى بايد دست به دست هم بدهد تا انسان بتواند يكصد سال يا كمتر و بيشتر به حيات خود ادامه دهد؟ و سرانجام چه عواملى موجب تفاوت عمر انسانها مى‌گردد؟

همه اينها نيز محاسبات دقيق و پيچيده‌اى دارد كه جز خداوند از آن آگاه نيست، و آنچه ما امروز در اين زمينه‌ها مى‌دانيم در برابر آنچه نمى‌دانيم بسيار كم و بى‌ارزش است.

" معمر" از ماده" عمر" در اصل از" عمارت" به معنى آبادى گرفته شده است، و اينكه به مدت حيات انسان" عمر" گفته مى‌شود به خاطر آنست كه آبادى و عمارت بدن او در اين مدت است.

واژه" معمر" به معنى كسى است كه عمر طولانى دارد.

و سرانجام آيه را با اين جمله پايان مى‌دهد:" همه اينها بر خداوند آسان است" (إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ).

آفرينش اين موجود عجيب از" خاك" و آغاز خلقت يك انسان كامل از" آب نطفه" و همچنين مسائل مربوط به جنسيت، و زوجيت، و باردارى، و وضع حمل، و افزايش و كاستى عمر، چه از نظر قدرت، و چه از نظر علم و محاسبه همه براى او سهل و ساده است، و اينها گوشه‌اى از آيات انفسى هستند كه از يك سو ما را به مبدء عالم هستى مربوط و آشنا مى‌كنند و از سوى ديگر دلائل زنده‌اى بر مساله امكان‌

[1] منظور از" كتاب" همان علم بى‌پايان خداوند است، و اينكه بعضى آن را به" لوح محفوظ" و يا" نامه حيات انسان" تفسير كرده‌اند آنهم به علم خداوند باز مى‌گردد.