نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 18 صفحه : 102
هنگامى كه عذاب الهى را مىبينند ندامت خود را كتمان مىكنند مبادا بيشتر رسوا
شوند، و ما، غل و زنجير بر گردن كافران مىنهيم" (وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ
جَعَلْنَا الْأَغْلالَ فِي أَعْناقِ الَّذِينَ كَفَرُوا).
گرچه كتمان كردن در آن جهان كه يوم البروز است و چيزى قابل مخفى كردن نيست
فائدهاى ندارد، اما آنها طبق عادت ديرينهاى كه در دنيا داشتند به پندار اينكه
مىتوانند حال خود را مكتوم دارند به پنهان كارى دست مىزنند.
آرى آنها هر وقت در دنيا به اشتباه خود پى مىبردند و نادم مىشدند شجاعت
اظهار ندامت كه مقدمهاى براى بازگشت و تجديد نظر بود نداشتند، و همين خصيصه اخلاقى
خود را در قيامت نيز به كار مىگيرند و اما چه سود؟
بعضى از مفسران احتمال دادهاند كه اين پنهان داشتن ندامت به خاطر شدت وحشتى
است كه از مشاهده عذاب الهى و گذاردن غل و زنجير بر گردن آنها دست مىدهد،
نفسهايشان در سينهها حبس مىشود و زبانشان از سخن باز مىماند.
هر چند همانها در مواقف ديگر قيامت فرياد" يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ" را" اى واى ما ستمگر بوديم" سر مىدهند
(انبياء- 14).
بعضى نيز" اسرار" را در اينجا به معنى" اظهار" كردهاند و
گفتهاند اين واژه در لغت عرب در دو معنى متضاد استعمال مىشود، و نظير آن نيز كم
نيست ولى با توجه به موارد استعمالات اين لغت (اسرار) در قرآن و غير قرآن اين معنى
بعيد به نظر مىرسد چرا كه" سر" معمولا در مقابل" علن" قرار
مىگيرد، و راغب نيز در مفردات به ضعيف بودن اين قول تصريح كرده است، هر چند بعضى
از علماى لغت به هر دو معنى اشاره كردهاند [1]
[1] در" لسان العرب" ذيل
ماده" سر" بحث مشروحى در اين زمينه آمده و اختلافات اهل لغت و ادب را در
اين باره نقل كرده است (جلد 4 صفحه 357)
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 18 صفحه : 102