آنها را بر چيد كه شرح آن به خواست خدا خواهد آمد [1]

تفسير: سنت‌شكنى بزرگ‌

مى‌دانيم روح اسلام" تسليم" است، آنهم" تسليم بى قيد و شرط در برابر فرمان خدا" اين معنى در آيات مختلفى از قرآن با عبارات گوناگون منعكس شده است، از جمله در آيه فوق است كه مى‌فرمايد:" هيچ مرد و زن با ايمانى حق ندارد هنگامى كه خدا و پيامبرش مطلبى را لازم بدانند اختيارى از خود در برابر فرمان خدا داشته باشند" (وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ‌).

آنها بايد اراده خود را تابع اراده حق كنند، همانگونه كه سر تا پاى وجودشان وابسته به او است.

" قضى" در اينجا به معنى" قضاى تشريعى" و قانون و فرمان و داورى است و بديهى است كه نه خدا نيازى به اطاعت و تسليم مردم دارد و نه پيامبر چشمداشتى، در حقيقت مصالح خود آنها است كه گاهى بر اثر محدود بودن آگاهيشان از آن با خبر نمى‌شوند ولى خدا مى‌داند و به پيامبرش دستور مى‌دهد.

اين درست به آن مى‌ماند كه يك طبيب ماهر به بيمار مى‌گويد در صورتى به درمان تو مى‌پردازم كه در برابر دستوراتم تسليم محض شوى، و از خود اراده‌اى نداشته باشى، اين نهايت دلسوزى طبيب را نسبت به بيمار نشان مى‌دهد و خدا از چنين طبيبى برتر و بالاتر است.

[1] اقتباس از تفسير" مجمع البيان" و تفسير" قرطبى" و" الميزان"، و تفسير" فخر رازى" و" فى ظلال" و تفسيرهاى ديگر ذيل آيات مورد بحث، و همچنين" سيره ابن هشام" جلد اول صفحه 264 و" كامل ابن اثير" جلد 2 صفحه 177.