نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 16 صفحه : 441
و از آنجا كه هر نعمت و موهبتى، وظائف و مسئوليتهايى را همراه مىآورد، در آيه
بعد روى سخن را به پيامبر ص كرده، مىگويد:" چون چنين است حق بستگان و
نزديكان را ادا كن، و همچنين مسكينان و در راه ماندگان را" (فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ ابْنَ
السَّبِيلِ).
به هنگام وسعت روزى فكر نكن آنچه دارى از آن تو است، بلكه ديگران نيز در اموال
تو حق دارند، از جمله خويشاوندان و افراد مستمندى كه از شدت فقر زمينگير شدهاند،
و همچنين افراد آبرومندى كه دور از وطن بر اثر حوادثى در راه ماندهاند و محتاجند.
تعبير به" حقه" بيانگر اين واقعيت است كه آنها در اموال انسان
شريكند و اگر چيزى انسان مىپردازد حق خود آنها را ادا مىكند و منتى بر گردن آنان
ندارد.
جمعى از مفسران، مخاطب را در اين آيه منحصرا پيامبر گرامى اسلام ص دانستهاند
و" ذى القربى" را خويشاوندان او، در روايت معروفى از" ابو سعيد
خدرى" و غير او چنين نقل شده:" هنگامى كه آيه فوق نازل شد پيغمبر گرامى
اسلام ص فدك را به فاطمه بخشيد و تسليم وى نمود" (لما نزلت هذه الاية على
النبى (ص) أعطى فاطمه فدكا و سلمه إليها) [1] عين اين مضمون از امام باقر ع و امام صادق ع نقل شده است [2] اين معنى در
روايت بسيار مشروحى ضمن بيان گفتگوى بانوى اسلام فاطمه زهراء ع با ابو بكر از امام
صادق ع آمده است [3] ولى
جمعى ديگر از مفسران خطاب را در اين آيه عام گرفتهاند و شامل پيامبر ص و غير او
مىدانند، طبق اين تفسير همه مردم موظفند كه حق