ولى در حالى كه مؤمنان راستين كسانى هستند نه به هنگام نعمت گرفتار غرور و غفلت مى‌شوند و نه به هنگام مصيبت، گرفتار ياس و نوميدى، نعمت را از خدا مى‌دانند و شكر به درگاه او مى‌برند، و مصيبت را آزمون و امتحان، و يا نتيجه اعمال خويش محسوب مى‌دارند و صبر مى‌كنند و رو به درگاه او مى‌آورند.

در حالى كه افراد بى ايمان در ميان" غرور" و" ياس" دست و پا مى‌زنند افراد با ايمان در ميان" شكر" و" صبر" قرار دارند.

ضمنا از اين آيه به خوبى استفاده مى‌شود كه لا اقل، بخشى از مصائب و گرفتاريهايى كه دامان انسان را مى‌گيرد نتيجه اعمال و گناهان او است، خدا مى‌خواهد به اين وسيله به آنها هشدار دهد و آنان را پاك كرده و به سوى خود آورد.

اين نكته نيز لازم به يادآورى است كه جمله" فرحوا بها" در اينجا تنها به معنى خوشحال شدن به نعمت نيست، بلكه منظور شادى توأم با غرور و يك نوع مستى و بيخبرى است همان حالتى كه به افراد كم مايه به هنگامى كه به نوايى مى‌رسند دست مى‌دهد و گرنه شادى توأم با شكر و توجه به خدا نه تنها بد نيست بلكه به آن دستور داده شده است‌ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا (يونس- 58).

تعبير به‌ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ‌ كه معاصى را به دستها نسبت مى‌دهد به خاطر اين است كه بيشترين اعمال انسان به كمك دست او انجام مى‌شود، هر چند گناهانى با قلب يا با چشم و زبان نيز صورت مى‌گيرد، اما فزونى اعمال دست موجب اين تعبير شده است.

در اينجا سؤالى پيش مى‌آيد كه آيا اين آيه با آيه سى و سوم همين سوره (دو آيه قبل) تضاد ندارد؟!، چون در اين آيه سخن از ياس آنها به هنگام مصائب است، در حالى كه آيه گذشته از توجه آنها به خدا به هنگام بروز مشكلات و شدائد سخن مى‌گويد، خلاصه، آن يكى سخن از اميدوارى مى‌گويد و اين‌