كمال عقلى و فكرى دانسته‌اند.

در حديثى از امام صادق ع كه در كتاب معانى الاخبار نقل شده مى‌خوانيم:

اشد 18 سالگى است، و استواء زمانى است كه محاسن بيرون آيد.

در ميان اين تعبيرات تفاوت زيادى نيست، و از مجموعه آن با توجه به معنى لغوى اين دو واژه تكامل نيروهاى جسمى و فكرى و روحى استفاده مى‌شود.

فرق ميان" حكم" و" علم" ممكن است اين باشد كه" حكم" اشاره به عقل و فهم و قدرت بر داورى صحيح است، و" علم" به معنى آگاهى و دانشى است كه جهل با آن همراه نباشد.

تعبير" كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌" به خوبى نشان مى‌دهد كه موسى ع به خاطر تقواى الهيش، و به خاطر اعمال نيك و پاكش، اين شايستگى را پيدا كرده بود كه خداوند پاداش علم و حكمت به او بدهد، و روشن است كه منظور از اين علم و حكمت، وحى و نبوت نيست، زيرا موسى آن روز با زمان وحى و نبوت فاصله زيادى داشت.

بلكه منظور همان آگاهى و روشن‌بينى و قدرت بر قضاوت صحيح، و مانند آن است كه خدا به عنوان پاكدامنى و درستى و نيكوكارى به موسى داد، و از اين تعبير اجمالا برمى‌آيد كه موسى در همان كاخ فرعون كه بود رنگ آن محيط را به خود هرگز نگرفت و تا آنجا كه در توان داشت به كمك حق و عدالت مى‌شتافت هر چند جزئيات آن امروز بر ما روشن نيست.

اين شهر كدام شهر بوده؟ روشن نيست، اما به احتمال قوى پايتخت مصر بوده است و به گفته بعضى از مفسران موسى بر اثر مخالفتهايى كه با فرعون و دستگاه‌