وسيعى دارد كه تمام اين امور را كه مقدمه عمران و آبادى است شامل مى‌شود [1] و از آنجا كه در دنياى آن روز بيشترين قدرت در دست كسانى بود كه از نظر كشاورزى پيشرفته‌تر بودند و از نظر ساختن عمارتها، ترقى چشمگيرى داشتند، برترى اين اقوام را نسبت به مشركان مكه كه قدرتشان از اين نظر بسيار محدود بود روشن مى‌سازد.

اما آنها با اينهمه توانايى هنگامى كه آيات الهى را انكار، و پيامبران را تكذيب كردند قدرت فرار از چنگال مجازات نداشتند شما چگونه مى‌توانيد فرار كنيد؟! و اين مجازاتهاى دردناك و محصول اعمال و فرآورده دست خود آنها بود آنها بودند كه بر خويشتن ظلم كردند و خداوند هرگز ظلم و ستمى بر كسى روا نمى‌دارد.

" سپس سرانجام كسانى كه اعمال بد انجام دادند بجايى رسيد كه آيات خدا را تكذيب كردند، و از آن بدتر به استهزاء و مسخره كردن آن برخاستند" (ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذِينَ أَساؤُا السُّواى‌ أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُنَ‌).

آرى گناه و آلودگى همچون بيمارى خوره به جان انسان مى‌افتد، و روح ايمان را مى‌خورد و از بين مى‌برد، و كار به جايى مى‌رسد كه سر از تكذيب آيات الهى در مى‌آورد، و از آن هم فراتر مى‌رود، و او را به استهزاء و سخريه پيامبران و آيات الهى وامى‌دارد، و به مرحله‌اى مى‌رسد كه ديگر هيچ وعظ و اندرز و انذارى مؤثر نيست و جز تازيانه عذاب دردناك الهى راهى باقى نمى‌ماند!

[1]" اثار" از ماده" ثور" (بر وزن غور) به معنى پراكنده ساختن است و اينكه عرب به گاو نر" ثور" مى‌گويد به خاطر آن است كه زمين را با آن شخم مى‌كند.