را به نور تلاوتش روشن كن.

بعد از بيان اين دستور كه در حقيقت جنبه آموزش دارد، به دستور دوم مى‌پردازد كه شاخه اصلى پرورش است، مى‌گويد:" و نماز را بر پا دار" (وَ أَقِمِ الصَّلاةَ).

سپس به فلسفه بزرگ نماز پرداخته مى‌گويد:" زيرا نماز انسان را از زشتيها و منكرات باز مى‌دارد" (إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ) [1] طبيعت نماز از آنجا كه انسان را به ياد نيرومندترين عامل بازدارنده يعنى اعتقاد به مبدء و معاد مى‌اندازد داراى اثر بازدارندگى از فحشاء و منكر است.

انسانى كه به نماز مى‌ايستد، تكبير مى‌گويد، خدا را از همه چيز برتر و بالاتر مى‌شمرد، به ياد نعمتهاى او مى‌افتد، حمد و سپاس او مى‌گويد، او را به رحمانيت و رحيميت مى‌ستايد، به ياد روز جزاى او مى‌افتد، اعتراف به بندگى او مى‌كند، از او يارى مى‌جويد صراط مستقيم از او مى‌طلبد، و از راه كسانى كه غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه مى‌برد (مضمون سوره حمد).

بدون شك در قلب و روح چنين انسانى جنبشى به سوى حق و حركتى به سوى پاكى و جهشى به سوى تقوا پيدا مى‌شود.

براى خدا" ركوع" مى‌كند، و در پيشگاه او پيشانى بر خاك مى‌نهد، غرق در عظمت او مى‌شود و خودخواهى‌ها و خود برتربينى‌ها را فراموش مى‌كند.

شهادت به يگانگى او مى‌دهد گواهى به رسالت پيامبر ص مى‌دهد.

بر پيامبرش درود مى‌فرستد و دست به درگاه خداى بر مى‌دارد كه در زمره‌

[1] فرق ميان" فحشاء" و" منكر" در جلد 11 صفحه 370 ذيل آيه 90 سوره نحل آمده است كه در يك عبارت كوتاه مى‌توان گفت:" فحشاء" اشاره به گناهان بزرگ پنهانى، و" منكر" گناهان بزرگ آشكار است، و يا فحشاء گناهانى است كه بر اثر غلبه قواى شهويه، و منكر بر اثر غلبه قوه غضبيه صورت مى‌گيرد.