نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 99
سپس قرآن در ادامه گفتار مشركان و از زبان آنها چنين نقل مىكند:
" اگر ما استقامت و پايدارى بر پرستش خدايانمان نكنيم بيم آن مىرود كه
اين مرد ما را گمراه سازد" و ارتباطمان را با آنها قطع كند (إِنْ كادَ لَيُضِلُّنا عَنْ آلِهَتِنا لَوْ لا أَنْ
صَبَرْنا عَلَيْها) [1] ولى قرآن از چند راه به آنها پاسخ مىگويد نخست با يك جمله
كوبنده به اين گروه كه اهل منطق نبودند چنين پاسخ مىدهد:" هنگامى كه عذاب
الهى را ديدند به زودى مىفهمند چه كسى گمراه بوده است"؟! (وَ سَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذابَ مَنْ
أَضَلُّ سَبِيلًا).
اين عذاب ممكن است اشاره به عذاب قيامت باشد چنان كه بعضى از مفسران مانند
طبرسى در مجمع البيان گفتهاند، و يا عذاب دنيا همچون شكست دردناك روز"
بدر" و امثال آن، چنان كه قرطبى در تفسير معروف خود گفته است.
و نيز ممكن است اشاره به هر دو باشد.
جالب اينكه اين گروه گمراه در اين سخنان خود به دو كار ضد و نقيض دست زدند، از
يك سو پيامبر و دعوتش را به باد مسخره مىگرفتند، اشاره به اينكه آن قدر ادعاى او
بى اساس است كه ارزش برخورد جدى ندارد، و از سوى ديگر معتقد بودند كه اگر دو دستى
به آئين نياكان خود نچسبند، امكان دارد سخنان پيامبر ص آنها را نيز از آن
بازگرداند، و اين نشان مىدهد كه سخنانش را فوق العاده جدى و مؤثر و حساب شده و
داراى برنامه مىدانستند اين پريشان گويى از افراد سرگردان و لجوج بعيد نيست.
بعلاوه بسيار ديده شده است كه منكران حق هنگامى كه در برابر امواج خروشان منطق
رهبران الهى قرار مىگيرند گاهى استهزاء را به عنوان يك تاكتيك
[1] كلمه" ان" در إِنْ كادَ لَيُضِلُّنا،" مخففه" است و براى تاكيد است و در تقدير انه كاد بوده، و ضمير آن
ضمير شان است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 99