تفسير: برترين معيار شناخت‌

اين سوره با جمله" تبارك" آغاز مى‌شود كه از ماده" بركت" است و مى‌دانيم بركت داشتن چيزى عبارت از آن است كه داراى دوام و خير و نفع كامل باشد.

مى‌فرمايد:" پر بركت و زوال ناپذير است خدايى كه" فرقان" را بر بنده‌اش نازل كرد، تا جهانيان را انذار كند" (تَبارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‌ عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمِينَ نَذِيراً) [1] جالب اينكه مبارك بودن ذات پروردگار به وسيله نزول فرقان، يعنى قرآنى كه جدا كننده حق از باطل است معرفى شده، و اين نشان مى‌دهد كه برترين خير و بركت آن است كه انسان وسيله‌اى براى شناخت- شناخت حق از باطل- در دست داشته باشد! اين نكته نيز قابل توجه است كه" فرقان" گاه به معنى" قرآن" و گاه به معنى معجزاتى كه روشنگر حق از باطل است، و گاه در مورد تورات به كار رفته است، ولى در اينجا با قرائنى كه در آيه و آيات بعد است منظور قرآن است.

در بعضى از روايات هنگامى كه از امام صادق ع مى‌پرسند كه آيا ميان" قرآن" و" فرقان" فرقى است؟ مى‌فرمايد:" قرآن اشاره به مجموع اين كتاب آسمانى است، و فرقان اشاره به آيات محكمات است" [2] اين سخن منافات با فرقان بودن همه آيات قرآن ندارد و منظور اين است كه آيات محكمات قرآن مصداق روشنتر و بارزترى براى فرقان و جداسازى‌

[1] در جلد ششم صفحه 208 ذيل آيه 56 سوره اعراف ريشه اصلى" بركت" تشريح شده است.

[2] تفسير برهان جلد 3 صفحه 155.