گرچه سخن در اين زمينه بسيار است گفتار خود را با دو حديث پايان مى‌دهيم.

امير مؤمنان على ع فرمود:

ان اللَّه عز و جل يعذب ستة بست: العرب بالعصبية، و الدهاقنة بالكبر، و الامراء بالجور، و الفقهاء بالحسد، و التجار بالخيانة، و اهل الرستاق بالجهل:

" خداوند شش گروه را به خاطر شش صفت عذاب مى‌كند، عرب را به خاطر تعصبش، كدخدايان (و صاحبان زمين و ثروت) را به خاطر كبرشان، زمامداران را به خاطر ستمشان، فقهاء را به خاطر حسدشان تجار را به خاطر خيانتشان، و روستائيان را به خاطر جهل" [1] پيامبر ص همه روز از شش چيز به خدا پناه مى‌برد: از شك و شرك و حميت (تعصب) و غضب و ظلم و حسد" كان رسول اللَّه (ص) يتعوذ فى كل يوم من ست من الشك و الشرك و الحمية و الغضب و البغى و الحسد" [2]

2- تقاضاى بازگشت به دنيا

از لحظه مرگ، آه و حسرت افراد مجرم شروع مى‌شود و آرزوى بازگشت در روح آدمى شعله‌ور مى‌گردد، آه و فريادهاى بى‌فايده و دعاهاى نامستجاب در اين زمينه سرمى‌دهند.

در آيات قرآن نمونه‌هاى زيادى از آن به چشم مى‌خورد كه ساده‌ترين آن را در آيات مورد بحث خوانديم: هَلْ نَحْنُ مُنْظَرُونَ‌:" آيا به ما مهلتى داده خواهد شد"؟! در سوره انعام آيه 27 مى‌خوانيم: يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِآياتِ رَبِّنا:

" اى كاش ما بازمى‌گشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمى‌كرديم.

[1] بحار ج 73 ص 289.

[2] همان مدرك.