103- در اين ماجرا آيت (و عبرتى) است ولى اكثر آنها مؤمن نبودند.

104- و پروردگار تو عزيز و رحيم است.

تفسير: مخاصمه معبودان و عابدان گمراه!

در آخرين آيه بحث گذشته، اشاره كوتاهى به روز قيامت و مساله معاد بود در آيات مورد بحث، ترسيم جامعى از چگونگى روز رستاخيز ضمن چندين آيه بيان شده، و مهمترين متاعى كه در آن بازار خريدار دارد و همچنين سرنوشت مؤمنان و كافران و گمراهان و لشكر شيطان بازگو شده است، و ظاهر آيات نشان مى‌دهد كه اين توصيف و توضيح از كلام ابراهيم ع و دنباله آخرين دعاى او است و غالب مفسران نيز چنين گفته‌اند، هر چند بعضى احتمال داده‌اند كه آيات مورد بحث تماما سخن الهى است كه در تعقيب سخنان ابراهيم و براى توضيح و تكميل آن آمده است ولى اين احتمال ضعيف است.

به هر حال نخست مى‌گويد:" روز رستاخيز روزى است كه هيچ مال و فرزندى سودى نمى‌دهد" (يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ‌).

در حقيقت اين دو سرمايه مهم زندگى دنيا، اموال و نيروهاى انسانى در آنجا كمترين نتيجه‌اى براى صاحبانش نخواهد داشت، و به طريق اولى ساير سرمايه‌هاى اين جهان كه در رتبه‌هاى بعد از اين دو قرار دارند سودى نخواهد بخشيد.

بديهى است منظور در اينجا از مال و فرزندان، مال و فرزندانى نيست كه در طريق جلب رضاى خدا به كار گرفته شده باشند، بلكه تكيه روى جنبه‌هاى مادى مساله است، منظور اين است كه سرمايه‌هاى مادى در آن روز مشكلى را حل نمى‌كند، اما در صورتى كه در طريق اطاعت فرمان پروردگار قرار گيرند سرمايه مادى نخواهند بود، رنگ الهى و صبغه اللَّه به خود مى‌گيرند و" الباقيات‌