نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 14 صفحه : 86
" و
طواف خانه كعبه، خانهاى كه خدا آن را از گزند حوادث مصون داشته و آزاد كرده است
بجا آوردند" (وَ لْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ).
"
تفث" به گفته بسيارى از ارباب لغت و مفسران معروف، به معنى چرك و كثافت و
زوائد بدن همچون ناخن و موهاى اضافى است و به گفته بعضى در اصل به چركهاى زير ناخن
و مانند آن گفته مىشود [1] گر چه بعضى
از ارباب لغت منكر وجود چنين ريشهاى در لغت عرب شدهاند ولى گفتهاى را كه راغب
در مفردات آورده كه يك عرب بيابانى به مخاطب خود كه بسيار كثيف و آلوده بود گفت:
ما اتفثك و ادرنك؟:" چقدر كثيف و آلودهاى؟" دليل بر اين است كه اين
واژه عربى است و ريشه در لغت عرب دارد.
در روايات
اسلامى نيز كرارا اين جمله، به گرفتن ناخن و پاكيزه كردن بدن و كنار گذاشتن احرام
تفسير شده است، و به تعبير ديگر اين جمله اشاره به برنامه" تقصير" است
كه از مناسك حج محسوب مىشود.
در بعضى از
روايات نيز به" تراشيدن سر" كه يكى ديگر از طرق تقصير است تفسير شده.
در" كنز
العرفان" از" ابن عباس" نقل شده كه در تفسير اين آيه مىگفت:
" منظور
انجام تمام مناسك حج است" [2] ولى هيچگونه
دليلى بر گفته ابن عباس در اينجا نداريم.
جالب اينكه
در حديثى از امام صادق ع مىخوانيم كه آن حضرت، جمله"
ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ" را تفسير به ملاقات امام كرد،
و هنگامى كه راوى از اين مساله توضيح خواست و اشاره به تفسير اين آيه در مورد
گرفتن ناخن و مانند آن
[1] اقتباس از قاموس اللغة، و مفردات راغب، و
كنز العرفان و تفسير مجمع البيان و تفاسير ديگر.