گرد خانه خدا و سر دادن آواى وحدت و تكبير، پشت دشمنان اسلام را بلرزانند.

3- بعد فرهنگى:

ارتباط قشرهاى مسلمانان در ايام حج مى‌تواند به عنوان مؤثرترين عامل مبادله فرهنگى و انتقال فكرها در آيد.

مخصوصا با توجه به اين نكته كه اجتماع شكوهمند حج، نماينده طبيعى و واقعى همه قشرهاى مسلمانان جهان است (چرا كه در انتخاب افراد براى رفتن به زيارت خانه خدا هيچ عامل مصنوعى مؤثر نيست و زوار كعبه از ميان تمام گروه‌ها، نژادها، زبانهايى كه مسلمانان به آن تكلم مى‌كنند بر خاسته و در آنجا جمع مى‌شوند).

لذا در روايات اسلامى مى‌خوانيم: يكى از فوائد حج نشر اخبار و آثار رسول اللَّه ص به تمام جهان اسلامى است.

" هشام بن حكم" كه از دوستان دانشمند" امام صادق (ع)" است مى‌گويد:

از آن حضرت در باره فلسفه حج و طواف كعبه سؤال كردم، فرمود:

ان اللَّه خلق الخلق ... و امرهم بما يكون من امر الطاعة فى الدين و مصلحتهم من امر دنياهم فجعل فيه الاجتماع من الشرق و الغرب و ليتعارفوا و لينزع كل قوم من التجارات من بلد الى بلد ...، و لتعرف آثار رسول اللَّه (ص) و تعرف اخباره و يذكر و لا ينسى:

" خداوند اين بندگان را آفريد ... و فرمانهايى در طريق مصلحت دين و دنيا به آنها داد، از جمله اجتماع مردم شرق و غرب را (در آئين حج) مقرر داشت تا مسلمانان به خوبى يكديگر را بشناسند و از حال هم آگاه شوند، و هر گروهى سرمايه‌هاى تجارى را از شهرى به شهر ديگر منتقل كنند ... و براى اينكه آثار پيامبر ص و اخبار او شناخته شود، مردم آنها را به خاطر آوردند و هرگز فراموش‌