تفسير: اعمالى همچون سراب!

از آنجا كه در آيات گذشته سخن از نور خدا، نور ايمان و هدايت، بود، براى تكميل اين بحث، و روشن شدن حال آنها در مقايسه با ديگران، در آيات مورد بحث سخن از ظلمت كفر و جهل و بى ايمانى، و كافران تاريكدل و منافقان گمراه مى‌گويد، سخن از كسانى مى‌گويد كه به عكس مؤمنان كه زندگى و افكارشان" نُورٌ عَلى‌ نُورٍ" بود، وجود آنها" ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ‌" است! سخن از كسانى است كه در بيابان خشك و سوزان زندگى بجاى آب به دنبال سراب مى‌روند، و از تشنگى جان مى‌دهند، در حالى كه مؤمنان در پرتو ايمان چشمه زلال هدايت را يافته و در كنار آن آرميده‌اند.

نخست مى‌گويد:" كسانى كه كافر شدند اعمالشان همچون سرابى است در يك كوير، كه انسان تشنه آن را از دور آب مى‌پندارد" (وَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمالُهُمْ كَسَرابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ ماءً).

" اما هنگامى كه به سراغ آن مى‌آيد چيزى نمى‌يابد" (حتى اذا جاءه لم يجده شيئا).

" اما خدا را نزد اعمال خود مى‌يابد و حساب او را صاف مى‌كند"! (وَ وَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسابَهُ‌).

" و خداوند سريع الحساب است"! (وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ‌).

" سراب" در اصل از ماده" سرب" (بر وزن شرف) به معنى راه رفتن در سراشيبى است و" سرب" (بر وزن حرب) به معنى راه سراشيبى است، به همين مناسبت" سراب" به تلالؤى مى‌گويند كه از دور در بيابانها و سراشيبى‌ها نمايان مى‌شود و به نظر مى‌رسد كه در آنجا آب وجود دارد، در حالى كه چيزى‌