نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 14 صفحه : 460
دستور مىدهد كه" چيزى از مال خداوند كه به شما داده است به آنها
بدهيد" (وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذِي
آتاكُمْ).
در اينكه منظور از اين مال چه مالى است كه بايد به اين بردگان داد؟
در ميان مفسران گفتگو است:
جمع كثيرى گفتهاند: منظور اين است كه سهمى از زكات، همانگونه كه در آيه 60
سوره توبه آمده است، به آنها پرداخته شود تا بتوانند دين خود را ادا كنند و آزاد
شوند.
بعضى ديگر گفتهاند منظور آن است كه صاحب برده قسمتى از اقساط را به او ببخشد،
و يا اگر دريافت داشته به او باز گرداند، تا توانايى بيشتر بر نجات خود از اسارت و
بردگى پيدا كند.
اين احتمال نيز وجود دارد كه در آغاز كار كه بردگان توانايى بر تهيه مال
ندارند چيزى به عنوان كمك خرج يا سرمايه مختصر به آنها بدهند تا بتوانند به كسب و
كارى مشغول شوند، هم خود را اداره كنند، و هم اقساط دين خويش را بپردازند.
البته سه تفسير فوق با هم منافاتى ندارد و ممكن است مجموعا در مفهوم آيه جمع
باشد، هدف واقعى اين است كه مسلمانان اين گروه مستضعف را تحت پوشش كمكهاى خود قرار
دهند تا هر چه زودتر خلاصى يابند.
در حديثى از امام صادق ع مىخوانيم كه در تفسير اين آيه فرمود:
تضع عنه من نجومه التي لم تكن تريد ان تنقصه، و لا تزيد فوق ما فى نفسك
[1] اشاره به اينكه بعضى براى اينكه كلاه شرعى درست كنند و بگويند ما طبق آيه فوق
به بردگان خود كمك كردهايم و تخفيف دادهايم، مبلغ مال الكتابة را بيش از آنچه در
نظر داشتند مىنوشتند، تا به هنگام تخفيف دادن درست همان مقدارى