و اعمال شيطانى گاه به صورت تدريجى و كم رنگ است و اگر در همان گامهاى نخست كنترل نشود وقتى انسان متوجه مى‌گردد كه كار از كار گذشته است، بنا بر اين هنگامى كه نخستين وسوسه‌هاى اشاعه فحشاء يا هر گناه ديگر آشكار مى‌شود، بايد همانجا در مقابل آن ايستاد تا آلودگى گسترش پيدا نكند.

در نخستين آيه روى سخن را به مؤمنان كرده، مى‌گويد:" اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد از گامهاى شيطان پيروى نكنيد، و هر كس از گامهاى شيطان پيروى كند به انحراف و گمراهى و فحشاء و منكر كشيده مى‌شود چرا كه شيطان دعوت به فحشاء و منكر مى‌كند" (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ) [1] اگر" شيطان" را به معنى وسيع كلمه، يعنى" هر موجود موذى و تبهكار و ويرانگر" تفسير كنيم گستردگى اين هشدار در تمام ابعاد زندگى روشن مى‌شود.

هرگز يك انسان پاكدامن و با ايمان را نمى‌شود يك مرتبه در آغوش فساد پرتاب كرد، بلكه گام به گام اين راه را مى‌سپرد:

گام اول معاشرت و دوستى با آلودگان است.

گام دوم شركت در مجلس آنها.

گام سوم فكر گناه.

گام چهارم ارتكاب مصاديق مشكوك و شبهات.

گام پنجم انجام گناهان صغيره.

و بالآخره در گامهاى بعد گرفتار بدترين كبائر مى‌شود، درست به كسى‌

[1] جمله" وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ" در حقيقت محذوفى دارد (جزاى شرط) و تقدير چنين است" و من يتبع خطوات الشيطان ارتكب الفحشاء و المنكر، فانه يامر بهما" (روح المعانى جلد 18 صفحه 112 ذيل آيات مورد بحث).

و بايد توجه داشت كه جمله‌ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ نمى‌تواند جزاى شرط باشد.