وَ لكِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِيدٌ.

اين احتمال در تفسير جمله" وَ لا يَتَساءَلُونَ‌" نيز وجود دارد كه منظور اين است كه از يكديگر تقاضاى كمك نمى‌كنند، زيرا مى‌دانند اين تقاضا به هيچوجه مفيد و مؤثر نيست.

بعضى از مفسران نيز گفته‌اند كه منظور از نفى سؤال آن است كه از نسب هم نمى‌پرسند، و تاكيدى است بر جمله" فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ‌".

البته تفسير اول از همه روشنتر به نظر مى‌رسد هر چند منافاتى در ميان آنها وجود ندارد و ممكن است جمله فوق اشاره به همه اين معانى باشد.

در اينجا سؤال معروفى در كلمات مفسران مطرح شده و آن اينكه از پاره‌اى از آيات قرآن بخوبى استفاده مى‌شود كه در روز قيامت مردم از يكديگر سؤال مى‌كنند، مانند آيه 27 سوره صافات كه در مورد مجرمان به هنگامى كه در آستانه دوزخ قرار مى‌گيرند مى‌گويد: وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ‌:" آنها رو به يكديگر نموده و سؤالهاى (سرزنش آميز) از يكديگر مى‌كنند.

و در همان سوره آيه 50 از بهشتيان سخن مى‌گويد كه به هنگام استقرار در بهشت رو به سوى يكديگر مى‌كنند و از هم (درباره يارانى كه در دنيا داشتند و بر اثر انحراف از جاده حق به دوزخ رفتند) سؤال مى‌كنند (فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ‌).

نظير اين معنى در آيه 25 سوره طور نيز آمده، اكنون سؤال اين است كه اين آيات چگونه با آيه مورد بحث كه مى‌گويد در قيامت سؤال از يكديگر نمى‌كنند سازگار مى‌باشد؟.

ولى كمى دقت در مضمون آيات فوق كه نقل كرديم پاسخ اين سؤال را روشن مى‌سازد، زيرا آيات مربوط به اثبات سؤال از يكديگر بعد از استقرار در بهشت يا در آستانه جهنم است، در حالى كه نفى سؤال از يكديگر مربوط به مراحل‌