نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 14 صفحه : 180
تا مردم بدانند فرشتگان و پيامبران الهى نيز بندگانى هستند سر بر فرمان خدا، و
داراى مسئوليت در پيشگاه او، و از خود چيزى ندارند جز آنچه خدا به آنها داده است،
نه اينكه معبودان و خدايانى باشند در برابر اللَّه.
بنا بر اين جمله يَعْلَمُ ما بَيْنَ
أَيْدِيهِمْ ... در واقع اشاره به تكليف و مسئوليت رسولان
الهى و كنترل اعمال آنها از ناحيه پروردگار است همانند آنچه در سوره جن آيه 27 و
28 آمده است (فَلا يُظْهِرُ عَلى غَيْبِهِ أَحَداً
إِلَّا مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ
مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ وَ
أَحاطَ بِما لَدَيْهِمْ:" خداوند هيچكس را بر
اسرار غيب خود آگاه نمىكند مگر رسولانى را كه برگزيده است و از آنها راضى شده، و
براى آنها مراقبانى از پيش رو و پشت سر مىفرستد تا روشن شود آيا آنها رسالات
پروردگارشان را ابلاغ كردهاند يا نه، و خداوند از آنچه نزد آنان است با خبر
است" [1] ضمنا
روشن شد كه منظور از" ما بَيْنَ
أَيْدِيهِمْ" حوادث آينده است و از" ما خَلْفَهُمْ"
حوادث گذشته.
***
در دو آيه بعد كه آيات پايان سوره حج را تشكيل مىدهد، روى سخن را به
افراد با ايمان كرده و يك سلسله دستورات كلى و جامع را كه حافظ دين و دنيا و
پيروزى آنها در تمام صحنهها است بيان مىدارد و با اين حسن ختام،" سوره
حج" پايان مىگيرد.
نخست به چهار دستور مهم اشاره كرده مىگويد:" اى كسانى كه ايمان
آوردهايد، ركوع كنيد، و سجده بجا آوريد، و پروردگارتان را عبادت كنيد، و كار نيك
انجام دهيد تا رستگار شويد"
[1]" علامه طباطبائى"
در" تفسير الميزان" ذيل آيات مورد بحث جمله يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ ... را اشاره به مساله عصمت و حمايت الهى از پيامبران مىداند، اما با توجه
به آنچه در بالا گفتيم اين تفسير چندان نزديك به نظر نمىرسد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 14 صفحه : 180