مى‌دانند و به همين دليل حمله را آغاز كردند، مسلمانان نخست با اصرار از آنها خواستند كه در اين ماه حرام جنگ را آغاز نكنند، ولى آنها گوش ندادند، ناچار براى دفاع از خود وارد عمل شدند و مردانه جنگيدند و خداوند آنها را پيروز كرد (نخستين آيه فوق در اينجا نازل گشت) [1]

تفسير: پيروزمندان كيانند؟

در آيات گذشته سخن از مهاجران فى سبيل اللَّه بود و وعده‌هاى پاداش بزرگى كه خداوند در قيامت به آنها داده است.

براى اينكه تصور نشود كه وعده الهى، مخصوص آخرت است در نخستين آيه مورد بحث سخن از پيروزى آنها- در سايه لطف الهى- در اين جهان مى‌گويد مى‌فرمايد:" مساله چنين است و هر كس در برابر ستمى كه به او شده به همان اندازه دست به مجازات زند، سپس بر او ظلم شود، خداوند او را يارى خواهد كرد" (ذلِكَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ‌).

اشاره به اينكه دفاع در مقابل ظلم و ستم، يك حق طبيعى است و هر كس مجاز است به آن اقدام كند.

ولى تعبير به" مثل" تاكيدى بر اين حقيقت است كه نبايد از حد تجاوز كند.

جمله" ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ‌"، نيز اشاره به اين است كه اگر شخص در مقام دفاع از خويشتن تحت فشار ظلم قرار گيرد، خدا وعده يارى به او داده است، و به اين ترتيب كسى كه از آغاز سكوت كند و تن به ظلم و ستم در دهد و هيچگونه گام مؤثرى در راه دفاع از خود بر ندارد خدا به چنين كسى وعده يارى نداده است،

[1]" مجمع البيان" و" در المنثور" ذيل آيات مورد بحث.