در روايات متعددى اعراض از ياد حق در آيه فوق به" ترك حج" براى كسانى كه قادرند تفسير شده، و اين به خاطر آنست كه مراسم تكان دهنده حج ارتباط و پيوند مجددى براى انسان با خدا مى‌آفريند و همين ارتباط و پيوند راهگشاى زندگى او است، در حالى كه عكس آن سبب دلبستگى هر چه بيشتر به ماديات است كه سرچشمه معيشت ضنك مى‌باشد.

2- نابينايى درون و برون‌

براى كسانى كه از ياد خدا روى مى‌گردانند دو مجازات در آيات فوق تعيين شده يكى معيشت ضنك در اين جهان است كه در نكته قبل به آن اشاره شد و ديگرى نابينايى در جهان ديگر.

بارها گفته‌ايم عالم آخرت تجسم وسيع و گسترده‌اى از عالم دنيا است، و همه حقايق اين جهان در آنجا به صورت متناسبى مجسم مى‌گردد، آنها كه چشم جانشان در اين عالم از ديدن حقايق نابيناست در آنجا چشم جسمشان نيز نابينا خواهد بود، لذا هنگامى كه مى‌گويند ما قبلا بينا بوديم چرا نابينا محشور شديم؟ به آنها گفته مى‌شود اين به خاطر آنست كه آيات الهى را بدست فراموشى سپرديد (و اين حالت انعكاس آن حالت است).

در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد كه ظاهر بعضى از آيات قرآن آنست كه همه مردم در قيامت" بينا" هستند و به آنها گفته مى‌شود نامه اعمالتان را بخوانيد (اقْرَأْ كِتابَكَ ... اسراء- 14) يا اينكه گنهكاران آتش جهنم را با چشم خود مى‌بينند (وَ رَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ ... كهف- 53) اين تعبيرات با نابينا بودن گروهى چگونه سازگار است؟

بعضى از مفسران بزرگ گفته‌اند وضع آن جهان با اين جهان متفاوت است چه بسا افرادى نسبت به مشاهده بعضى از امور بينا هستند و از مشاهده بعضى ديگر