بسيار مشتاق تو بودم، جبرئيل گفت، من به تو مشتاقترم! ولى من بنده‌اى مامورم هنگامى كه مامور شوم مى‌آيم و هنگامى كه دستور نداشته باشم خوددارى مى‌كنم. [1]

تفسير: بندگانيم جان و دل بر كف‌

گرچه براى اين آيات شان نزول خاصى است كه در بالا ذكر شد، ولى اين مانع از آن نخواهد بود كه پيوند و ارتباطى منطقى با آيات گذشته داشته باشد، چرا كه تاكيدى است بر اينكه هر چه جبرئيل در آيات پيشين آورده همه بى‌كم و كاست از ناحيه خدا است، و چيزى از خود او نيست، نخستين آيه از زبان پيك وحى مى‌گويد:

" ما جز به فرمان پروردگار تو نازل نمى‌شويم" (وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّكَ‌).

همه چيز از او است و ما بندگانيم جان و دل بر كف" آنچه پيش روى ما و آنچه پشت سر ما، و آنچه در ميان اين دو است همه از آن او است" (لَهُ ما بَيْنَ أَيْدِينا وَ ما خَلْفَنا وَ ما بَيْنَ ذلِكَ‌).

خلاصه آينده و گذشته و حال و اينجا و آنجا و همه جا و دنيا و آخرت و برزخ همه متعلق به ذات پاك پروردگار است.

و اين را نيز بدان كه" پروردگارت فراموشكار نبوده و نيست" (وَ ما كانَ رَبُّكَ نَسِيًّا).

بعضى از مفسران براى جمله" لَهُ ما بَيْنَ أَيْدِينا وَ ما خَلْفَنا وَ ما بَيْنَ ذلِكَ‌" تفسيرهاى متعددى كه احيانا بالغ بر يازده تفسير ميشود ذكر كرده‌اند، ولى آنچه در

[1] تفسير قرطبى جلد 6 صفحه 4168- و تفسير مجمع البيان ذيل آيه مورد بحث (با كمى تفاوت).