و نه سختگيرى و بخل ميورزند بلكه در ميان اين دو" حد اعتدال و ميانه را مى‌گيرند" (فرقان- 67).

3- فرق ميان اسراف و تبذير

در اينكه ميان اسراف و تبذير چه تفاوتى است، بحث روشنى در اين زمينه از مفسران نديده‌ايم، ولى با در نظر گرفتن ريشه اين دو لغت چنين به نظر مى‌رسد كه وقتى اين دو در مقابل هم قرار گيرند" اسراف" به معنى خارج شدن از حد اعتدال، بى آنكه چيزى را ظاهرا ضايع كرده باشد، و يا غذاى خود را آن چنان گرانقيمت تهيه كنيم كه با قيمت آن بتوان عده زيادى را آبرومندانه تغذيه كرد.

در اينجا از حد گذرانده‌ايم ولى ظاهرا چيزى نابود نشده است.

اما" تبذير" و ريخت‌وپاش آنست كه آن چنان مصرف كنيم كه به اتلاف و تضييع بيانجامد مثل اينكه براى دو نفر ميهمان غذاى ده نفر را تهيه ببينيم، آن گونه كه بعضى از جاهلان مى‌كنند و به آن افتخار مى‌نمايند، و باقيمانده را در زباله‌دان بريزيم و اتلاف كنيم.

ولى ناگفته نماند بسيار مى‌شود كه اين دو كلمه درست در يك معنى به كار مى‌رود و حتى به عنوان تاكيد پشت سر يكديگر قرار مى‌گيرند.

على ع طبق آنچه در نهج البلاغه نقل شده مى‌فرمايد. الا ان اعطاء المال فى غير حقه تبذير و اسراف و هو يرفع صاحبه فى الدنيا و يضعه فى الآخرة و يكرمه فى الناس و يهينه عند اللَّه:" آگاه باشيد مال را در غير مورد استحقاق صرف كردن، تبذير و اسراف است، ممكن است اين عمل انسان را در دنيا بلند مرتبه كند اما مسلما در آخرت پست و حقير خواهد كرد، در نظر توده مردم ممكن است سبب اكرام گردد، اما در پيشگاه خدا موجب سقوط مقام انسان خواهد شد".