آرى" اين بود سر كارهايى كه توانايى شكيبايى در برابر آنها نداشتى" (ذلِكَ تَأْوِيلُ ما لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْراً).

نكته‌ها:

1- ماموريت خضر در نظام تشريع بود يا تكوين؟!

مهمترين مساله‌اى كه دانشمندان بزرگ را در اين داستان به خود مشغول ساخته ماجراهاى سه‌گانه‌اى است كه اين مرد عالم در برابر موسى انجام داد، موسى چون از باطن امر آگاه نبود زبان به اعتراض گشود، ولى بعدا كه توضيحات استاد را شنيد قانع شد.

سؤال اين است كه آيا واقعا مى‌توان اموال كسى را بدون اجازه او معيوب كرد به خاطر آنكه غاصبى آن را از بين نبرد؟

و آيا مى‌توان نوجوانى را به خاطر كارى كه در آينده انجام مى‌دهد مجازات كرد؟! و آيا لزومى دارد كه براى حفظ مال كسى ما مجانا زحمت بكشيم و بيگارى كنيم؟! در برابر اين سؤالها دو راه در پيش داريم:

نخست آنكه اينها را با موازين فقهى و قوانين شرع تطبيق دهيم، همانگونه كه گروهى از مفسران اين راه را پيمودند.

نخستين ماجرا را منطبق بر قانون اهم و مهم دانسته‌اند و گفته‌اند حفظ مجموعه كشتى مسلما كار اهمى بوده، در حالى كه حفظ آن از آسيب جزئى، چيز زيادى نبوده، يا به تعبير ديگر خضر در اينجا" دفع افسد به فاسد" كرده، به خصوص اينكه رضايت باطنى صاحبان كشتى را در صورتى كه از اين ماجرا آگاه مى‌شدند ممكن بود پيش بينى كرد (و به تعبير فقهى، خضر در اين كار اذن فحوى داشت).