تفسير: واى بر ما اين چه كتابى است!

از آنجا كه در آيات گذشته سخن از انسان خودخواه و مغرورى به ميان آمد كه بخاطر غرورش معاد و رستاخيز را انكار كرد به دنبال آن، آيات مورد بحث تشريحى از چگونگى قيامت در سه مرحله مى‌كند:

1- مرحله قبل از رستاخيز انسان‌ها، و مرحله رستاخيز، و قسمتى از مرحله بعد.

نخست مى‌گويد:" بخاطر بياوريد روزى را كه (نظام جهان هستى به عنوان مقدمه‌اى براى نظام نوين درهم فرو مى‌ريزد) كوه‌ها را به حركت درمى‌آوريم، و همه موانع سطح زمين از ميان مى‌رود، به گونه‌اى كه زمين را صاف و همه چيز را در آن نمايان مى‌بينى" (وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً).

اين قسمت از آيات به حوادثى كه در آستانه رستاخيز رخ مى‌دهد اشاره مى‌كند، اين حوادث بسيار زياد است كه مخصوصا در سوره‌هاى كوتاه آخر قرآن فراوان به چشم مى‌خورد، و به عنوان اشراط الساعة (نشانه‌هاى قيامت) ناميده مى‌شود.

مجموعه اين نشانه‌ها دليل بر آن است كه جهان امروز ما به كلى ويران و دگرگون مى‌شود، كوه‌ها متلاشى مى‌گردد، درختان و بناها فرو مى‌ريزد، زمين صاف و مسطح مى‌شود و سپس زلزله‌ها آن را درهم مى‌كوبد، آفتاب بى فروغ و ماه بى نور و ستارگان خاموش مى‌گردند، سپس جهانى نو، آسمان و زمينى تازه بر ويرانه‌هاى آن بنا مى‌گردد، و زندگى نوين انسانها در آن جهان نو بنا مى‌شود.