6-" منظره آنها چنان رعب‌انگيز بود كه اگر به آنها نگاه مى‌كردى فرار مى‌نمودى. و سر تا پاى تو از ترس و وحشت پر مى‌شد" (لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَيْهِمْ لَوَلَّيْتَ مِنْهُمْ فِراراً وَ لَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْباً).

اين اولين و آخرين بار نيست كه خداوند به وسيله رعب و ترس يك سپر حفاظتى به دور بندگان با ايمانش ايجاد مى‌كند، در آيات سوره آل عمران آيه 151 نيز به صحنه‌اى از همين امر برخورد مى‌كنيم كه خداوند مى‌گويد: سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ‌:" ما به زودى در دلهاى كافران ترس و وحشت مى‌افكنيم" [1] در دعاى ندبه نيز در باره پيامبر اسلام ص مى‌خوانيم ثم نصرته بالرعب:

" خداوندا تو پيامبرت را بوسيله رعب و وحشتى كه در دل دشمنانش افكندى يارى نمودى".

اما اينكه اين رعب و وحشت كه از مشاهده اصحاب كهف سراسر وجود بيننده را پر مى‌كرد به خاطر ظاهر جسمانى آنها بود، يا يك نيروى مرموز معنوى در اين زمينه كار مى‌كرد؟ در آيات قرآن سخنى از آن نيامده، هر چند مفسران بحثهايى دارند كه چون دليلى بر آنها نبود از ذكر آنها صرف نظر مى‌كنيم.

ضمنا جمله" وَ لَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْباً" (سر تا پاى وجود تو از ترس پر مى‌شد) در حقيقت علت است براى جمله" لَوَلَّيْتَ مِنْهُمْ فِراراً" (اگر آنها را مى‌ديدى فرار مى‌كردى) يعنى به اين دليل فرار مى‌كردى كه ترس و وحشت قلب تو را احاطه مى‌كرد، بلكه گويى از قلب كه كانون اصلى آنست نيز سر برآورده، به تمام ذرات وجود نفوذ مى‌كرد و همه را مملو از وحشت ميساخت به هر حال هنگامى كه اراده خدا به چيزى تعلق گيرد از ساده‌ترين راه، مهمترين نتيجه را پديد مى‌آورد.

[1] براى توضيح بيشتر به جلد سوم تفسير نمونه صفحه 122 به بعد و همچنين به جلد هفتم صفحه 106 به بعد مراجعه فرمائيد.