در اينكه منظور از اين آيات در جمله كفروا بآياتنا آيات توحيد است يا دلائل
نبوت، و يا آيات مربوط به معاد است احتمالات متعددى وجود دارد، ولى با توجه به
اينكه اين جمله در ضمن بحث معاد واقع شده به نظر مىرسد كه اشاره به آيات معاد
بوده باشد، و در حقيقت مقدمهاى است براى پاسخگويى به منكران معاد.
3- منظور از" مثلهم" چيست-
قاعدتا بايد گفته شود كه خداوند با آن قدرتى كه دارد مىتواند اين انسانها را
در قيامت بازگرداند در حالى كه در آيات فوق مىخوانيم مىتواند" مثل"
آنها را بيافريند، اين تعبير گاهى سبب اشتباه و يا لا اقل موجب استفهام براى بعضى
شده است كه مگر انسانهايى كه در رستاخيز گام مىنهند همين انسانها نيستند؟
بعضى از مفسران گفتهاند منظور از" مثل" در اينجا" عين"
است، زيرا گاهى مىگوئيم:" مثل تو نبايد چنين كارى را انجام دهد" و
منظورمان اينست كه تو نبايد اين كار را انجام دهى، ولى اين تفسير بسيار بعيد به
نظر مىرسد، زيرا اينگونه تعبيرها محل ديگرى دارد كه متناسب با مورد بحث ما نيست.
ظاهر اينست كه منظور از تعبير به" مثل" در آيه فوق همان اعاده و
تجديد حيات است، زيرا خلقت دوم مسلما عين خلقت اول نيست چرا كه حد اقل در زمان
ديگر و شرائط ديگرى تحقق پذيرفته و صورت تازهاى است هر چند ماده همان ماده قديم
بوده باشد، فى المثل اگر ما خشت پوسيده و متلاشى شدهاى را مجددا در قالب تازهاى
همانند قالب بريزيم نمىتوان گفت عين همان خشت است هر چند غير آن هم نيست، بلكه
مثل آنست، و اين نشان مىدهد كه قرآن تا چه حد در انتخاب تعبيرات دقيق است. (دقت
كنيد).
[1] شرح بيشتر در اين زمينه را در
كتاب" معاد و جهان پس از مرگ" بخوانيد
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 12 صفحه : 302