تفسير: چگونه معاد ممكن است؟

در آيات گذشته ديديم كه چگونه سرنوشت شومى در جهان ديگر در انتظار مجرمان است. سرنوشتى كه هر انسان عاقلى را در انديشه فرو مى‌برد، آيات مورد بحث علت اين موضوع را به بيان ديگر تشريح مى‌كند.

نخست ميگويد:" اين كيفر آنها است به خاطر اينكه آيات ما را انكار كردند و گفتند آيا هنگامى كه ما تبديل به استخوانهاى پوسيده، و خاكهاى پراكنده مى‌شويم آيا بار ديگر آفرينش تازه‌اى خواهيم يافت"؟ (ذلِكَ جَزاؤُهُمْ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِآياتِنا وَ قالُوا أَ إِذا كُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً).

" رفات" چنان كه" راغب" در" مفردات" مى‌گويد: به معنى قطعاتى از كاه است كه نمى‌شكند و پراكنده مى‌شود، ناگفته پيداست كه انسان در زير خاك نخست تبديل به استخوانهاى پوسيده مى‌شود سپس تبديل به خاك ميگردد و اين ذرات خاك نيز از هم متلاشى و پراكنده مى‌شوند.

" آيا آنها نديدند خدايى كه آسمانها و زمين را آفريده قادر است مثل آنها را بيافريند"؟

(أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ قادِرٌ عَلى‌ أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ‌) ولى آنها نبايد عجله كنند اين رستاخيز و قيامت اگر چه دير آيد سرانجام مى‌آيد" خداوند براى آنها سرآمدى قطعى قرار داده است، و تا اين زمان موعود فرا نرسد قيامت بر پا نخواهد شد" (وَ جَعَلَ لَهُمْ أَجَلًا لا رَيْبَ فِيهِ‌).

اما اين ظالمان و ستمگران با شنيدن اين آيات نيز به همان راه انحرافى خود ادامه مى‌دهند و" جز راه كفر و انكار نمى‌پويند" (فَأَبَى الظَّالِمُونَ إِلَّا كُفُوراً).