2- وسائل متنوع وسوسه‌گرى شيطان‌

گر چه در آيات فوق، مخاطب شيطان است و خداوند به عنوان يك فرمان تهديدآميز به او مى‌گويد هر چه از دستت ساخته است بكن و با وسائل گوناگون به اغواى بنى آدم برخيز، ولى در واقع هشدارى است به همه انسانها كه طرق نفوذ شيطان را دريابند و از تنوع وسائل وسوسه‌هاى او آگاه شوند.

جالب اينكه قرآن در آيه فوق به چهار بخش مهم و اصولى از اين وسائل، اشاره مى‌كند و به انسانها مى‌گويد كه از چهار طرف مراقب خويش باشند:

الف: برنامه‌هاى تبليغاتى- جمله‌ وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ‌ كه بعضى از مفسران آن را تنها به معنى نغمه‌هاى هوس‌انگيز موسيقى و خوانندگى تفسير كرده‌اند معنى وسيعى دارد كه هر گونه تبليغات گمراه كننده را كه در آن از وسائل صوتى و سمعى استفاده مى‌شود شامل مى‌گردد.

به اين ترتيب نخستين برنامه شيطان، استفاده از اين وسائل است.

اين مساله مخصوصا در دنياى امروز كه دنياى فرستنده‌هاى راديويى و دنياى تبليغات گسترده سمعى و بصرى است، از هر زمانى روشنتر و آشكارتر است، چرا كه شياطين و احزاب آنها در شرق و غرب جهان بر اين وسيله مؤثر تكيه دارند، و بخش عظيمى از سرمايه‌هاى خود را در اين راه مصرف مى‌كنند، تا بندگان خدا را استعمار كنند و از راه حق كه راه آزادى و استقلال و ايمان و تقوى است منحرف سازند و به صورت بردگانى بى اراده و ناتوان درآورند.

ب: استفاده از نيروى نظامى- اين منحصر به عصر و زمان ما نيست كه شياطين براى يافتن منطقه‌هاى نفوذ به قدرت نظامى متوسل مى‌شوند، هميشه بازوى نظامى يكى از بازوهاى مهم و خطرناك همه جباران و ستمگران جهان بوده است، آنها ناگهان در يك لحظه به نيروهاى مسلح خود فرياد مى‌زنند و به مناطقى كه ممكن است با مقاومت سرسختانه، آزادى و استقلال خويش را بازيابند گسيل‌