اعلى دسترسى پيدا كنند بلكه تنها به عوالم پائين‌تر دسترسى مى‌يابند، مثلا همانگونه كه ماهى نمى‌تواند از محيط خود بيرون بيايد و در هوا پرواز كند، آنها نيز قدرت ندارند از محدوده جهان خود بالاتر روند.

د: بعضى ديگر گفته‌اند كه اكتشافات اخير نشان داده كه يك سلسله امواج نيرومند راديويى از فضاهاى دور دست، مرتبا پخش مى‌شود كه مى‌توان آنها را در كره زمين با دستگاههاى گيرنده مخصوص به خوبى گرفت، هيچكس بدرستى نمى‌داند سرچشمه اين امواج فوق العاده نيرومند كجاست؟ ولى دانشمندان مى‌گويند احتمال قوى دارد كه در كرات دور دست آسمانى موجودات زنده فراوانى هستند كه از نظر تمدن از ما بسيار پيشرفته‌ترند و به همين دليل مى‌خواهند اخبارشان را در جهان پخش كنند و در آن اخبار مسائلى است كه براى ما تازگى دارد، موجوداتى كه آنها را پرى مى‌ناميم مى‌كوشند، از اين امواج استفاده كنند، ولى اشعه نيرومندى آنها را بدور مى‌راند [1] اين بود نظرات گوناگون مفسران و دانشمندان.

نتيجه بحث:

بحث‌ها در تفسير اين آيات به درازا كشيد اكنون بايد براى نتيجه‌گيرى كامل مقدمتا به چند نكته توجه كنيم:

1- كلمه" سماء" (آسمان) در بسيارى از آيات قرآن به معنى همين آسمان مادى است در حالى كه در بعضى ديگر از آيات قطعا به معنى آسمان معنوى و مقام بالا است.

مثلا در آيه 40 سوره اعراف مى‌خوانيم‌ إِنَّ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ اسْتَكْبَرُوا عَنْها لا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ السَّماءِ:" آنها كه آيات ما را تكذيب كردند

[1] ترجمه قرآن بر فراز اعصار نوشته ع- نوفل صفحه 258.