شهابها را بر دست دارند، و منتظر شياطين استراق سمع كننده هستند تا آنها را با آن بكوبند و برانند! در حالى كه امروز روشن شده است اين گونه نظريات بى اساس است، نه چنان افلاكى وجود دارد و نه آن درها و نه مانند آن.

آنچه به عنوان يك احتمال مى‌توان در اينجا گفت اين است اين گونه بيانات در كلام الهى از قبيل امثالى است كه براى روشن شدن حقايق غير حسى در لباس حسى ذكر مى‌شود، همانگونه كه خداوند مى‌فرمايد وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ‌:" اينها مثلهايى است كه براى مردم مى‌زنيم و جز عالمان آنها را درك نمى‌كنند" (عنكبوت- 43) و امثال اين تعبيرات در قرآن فراوان است، مانند عرش، كرسى، لوح، كتاب.

بنا بر اين منظور از آسمان كه جايگاه فرشتگان است، يك عالم ملكوتى و ما وراء طبيعى است، كه از اين جهان محسوس، برتر و بالاتر است، و منظور از نزديك شدن شياطين به اين آسمان براى استراق سمع و پرتاب كردن شهب به آنها آنست كه آنها مى‌خواهند به جهان فرشتگان نزديك شوند تا از اسرار خلقت و حوادث آينده آگاهى يابند، ولى آنها شياطين را با انوار معنوى ملكوتى كه تاب تحمل آن را ندارند مى‌رانند [1] ب:" طنطاوى" در تفسير معروف خود، گاه مى‌گويد:

" آن گروه از دانشمندان حيله‌گر و رياكار و مردم عوامى كه از آنها پيروى مى‌كنند شايستگى و اهليت آن را ندارند كه از عجائب آسمانها و شگفتيهاى عالم بالا و كرات بى‌كرانش و نظم و حسابى كه بر آنها حكومت مى‌كند، آگاه شوند، خداوند اين علم و دانش را از آنها ممنوع ساخته، و اين آسمان پر ستاره زيبا و مزين را با آن همه اسرارش در اختيار كسانى گذاشته كه عقل و هوش و اخلاص‌

[1] الميزان جلد 17 صفحه 130 (ذيل آيات سوره صافات).