نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 244
در بسيارى از تفاسير و كتب اهل سنت نيز رواياتى به همين مضمون ميخوانيم از
جمله در تفسيرهاى دوازدهگانه معروف اهل سنت از ابن عباس در ذيل آيه فوق چنين نقل
شده كه گفت: هو محمد و على و فاطمه و الحسن و الحسين (ع) هم اهل الذكر و العقل و
البيان:" اينان محمد و على و فاطمه و حسن و حسين ع هستند آنها اهل ذكرند و
اهل علم و عقل و بيان" [1] اين نخستين بار نيست كه ما در رواياتى كه در تفسير آيات
قرآن وارد شده است بيان مصداقهاى معينى را مىبينيم كه مفهوم وسيع آيه را هرگز
محدود نمىكند، و همانگونه كه گفتيم: ذكر به معنى هر گونه آگاهى و ياد آورى و
اطلاع است، و اهل الذكر، آگاهان و مطلعين را در همه زمينهها در بر مىگيرد.
ولى از آنجا كه قرآن مجيد نمونه بارز يادآورى و علم و آگاهى است به آن"
ذكر" اطلاق شده و همچنين شخص پيامبر ص نيز مصداق روشن ذكر است، به همين ترتيب
امامان معصومين كه اهل بيت او و وارث علم او هستند، روشنترين مصداق اهل الذكرند.
ولى قبول همه اين مساله هيچگونه منافاتى با عموميت مفهوم آيه و همچنين مورد
نزول آن كه دانشمندان اهل كتاب است ندارد، و به همين دليل علماى اصول و فقهاى ما
در مباحث مربوط به اجتهاد و تقليد و پيروى ناآگاهان در مسائل دينى از آگاهان و
مجتهدين به اين آيه استدلال كردهاند.
[1] احقاق الحق جلد 3 صفحه 482- منظور
از تفسيرهاى دوازدهگانه تفسير ابو يوسف و ابن حجر و مقاتل بن سليمان و وكيع بن
جراح و يوسف بن موسى و تفسير قتاده و تفسير حرب الطائى و تفسير سدى و مجاهد و
مقاتل بن حيان و ابو صالح و محمد بن موسى الشيرازى است.
حديث ديگرى از جابر جعفى در تفسير همين آيه در كتاب ثعلبى نقل شده كه مىگويد
لما نزلت هذه الايه قال على (ع) نحن اهل الذكر:
" هنگامى كه آيه فوق نازل شد على (ع) فرمود: اهل ذكر مائيم" (به
همان مدرك فوق مراجعه شود).
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 244