محتواى سوره‌

گرچه بعضى از مفسران تمام آيات اين سوره را مكى مى‌دانند، ولى بيشتر مفسران عقيده دارند كه قسمتى از آيات آن در مكه و قسمتى در مدينه نازل شده است، و با توجه به آنچه از محتواى سوره‌هاى مكى و مدنى مى‌دانيم، اين سخن صحيحتر به نظر مى‌رسد بخصوص كه در بعضى از آيات آن مانند آيه 41 (وَ الَّذِينَ هاجَرُوا فِي اللَّهِ ... و آيه 110 (ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هاجَرُوا مِنْ بَعْدِ ما فُتِنُوا ثُمَّ جاهَدُوا وَ صَبَرُوا ...) صريحا بحث از" هجرت" و يا" هجرت" و" جهاد" هر دو به ميان آمده، و مى‌دانيم اين دو موضوع تناسب با حوادث بعد از هجرت پيامبر ص دارد.

و اگر هجرت را كه در آيه 41 به آن اشاره شده مربوط به هجرت نخستين يعنى هجرت گروهى از مسلمانان به سرپرستى جعفر بن ابى طالب از مكه به حبشه بدانيم، هجرت و جهاد كه در آيه 101 با هم ذكر شده است بسيار بعيد است كه اشاره به اين هجرت بوده باشد و جز بر هجرت پيامبر ص به مدينه قابل تطبيق نيست.

به علاوه معروف در تفسير آيه 126 وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ ... اين است كه در جريان جنگ احد نازل گرديده است و جنگ احد بعد از هجرت است.

روى اين جهات، بعضى از مفسران گفته‌اند كه چهل آيه نخستين اين سوره در مكه نازل شده است و بقيه آن در مدينه، در حالى كه بعضى ديگر همه آيات آن را مكى مى‌دانند، جز سه آيه آن را كه مى‌گويند در رابطه با غزوه احد نازل‌