و بدبخت بوده‌اند، و چگونه گرامى‌ترين سرمايه‌ها را براى هيچ از دست دادند؟!

و" هيچ امت و جمعيتى از اجل معين خود پيشى نمى‌گيرد، و هيچيك نيز عقب نخواهد افتاد" (ما تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَها وَ ما يَسْتَأْخِرُونَ‌).

سنت الهى همه جا اين بوده كه به قدر كافى مهلت براى تجديد نظر و بيدارى و آگاهى بدهد، حوادث دردناك، و وسائل رحمت را يكى پس از ديگرى ميفرستد، تهديد مى‌كند، تشويق مى‌كند، اخطار مى‌نمايد تا حجت بر همه تمام شود.

ولى هنگامى كه اين مهلت به پايان رسيد سرنوشت قطعى دامنشان را خواهد گرفت، دير و زود، به خاطر مصالح تربيتى، ممكن است اما به اصطلاح سوخت و سوز ندارد! آيا توجه به همين واقعيت كافى نيست تا همگان از سرنوشت گذشتگان عبرت گيرند، و از مدت مهلت الهى براى بازگشت و اصلاح، استفاده كنند؟ آيا بايد باز هم نشست تا سرنوشت شوم اقوام گمراه و ستمگر پيشين درباره خود ما نيز تكرار گردد، و بجاى اينكه از پيشينيان عبرت گيريم، عبرتى شويم براى آيندگان؟! ضمنا از دو آيه اخير فلسفه بيان" تاريخ گذشتگان به طور مكرر" در آيات قرآن حتى در همين سوره‌اى كه از آن بحث مى‌كنيم روشن مى‌شود.