تفسير: شجره طيبه و شجره خبيثه‌

در اينجا صحنه ديگرى از تجسم حق و باطل، كفر و ايمان، طيب و خبيث را ضمن يك مثال جالب و بسيار عميق و پرمعنى بيان كرده، و بحثهاى آيات گذشته را كه در اين زمينه بود تكميل مى‌كند.

نخست مى‌فرمايد:" آيا نديدى چگونه خدا مثالى براى كلام پاكيزه زده، و آن را به شجره طيبه و پاكى تشبيه كرده است"؟ (أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ).

سپس به ويژگيهاى اين شجره طيبه (درخت پاكيزه و پر بركت) مى‌پردازد و به تمام ابعاد آن ضمن عبارات كوتاهى اشاره مى‌كند.

اما پيش از آنكه ويژگيهاى اين شجره طيبه را همراه قرآن بررسى كنيم بايد ببينيم منظور از" كلمه طيبه" چيست؟

بعضى از مفسران آن را به كلمه توحيد و جمله لا اله الا اللَّه تفسير كرده‌اند.

در حالى كه بعضى ديگر آن را اشاره به اوامر و فرمانهاى الهى مى‌دانند.

و بعضى ديگر آن را ايمان مى‌دادند كه محتوا و مفهوم لا اله الا اللَّه است.

و بعضى ديگر آن را به شخص" مؤمن" تفسير كرده‌اند.

و بعضى روش و برنامه‌هاى سازنده را در تفسير آن آورده‌اند [1] ولى با توجه به وسعت مفهوم و محتواى كلمه طيبه مى‌توان گفت همه اينها را شامل مى‌شود، زيرا" كلمه" به معنى وسيع همه موجودات را در بر مى‌گيرد، و به همين دليل بر مخلوقات" كلمة اللَّه" گفته مى‌شود [2]

[1] به تفسيرهاى مجمع البيان و قرطبى و فى ظلال و تفسير فخر رازى مراجعه شود.

[2] درباره كلمه و مفهوم آن در ذيل آيه 115 سوره انعام جلد پنجم تفسير نمونه صفحه 411 بحث كرده‌ايم.