9- مبارزه حق و باطل هميشگى است.

قرآن در اينجا براى مجسم ساختن حق و باطل مثالى گفته كه مخصوص به زمان و مكان معينى نيست صحنه‌اى است كه همه سال در نقاط مختلف جهان در مقابل چشم انسانها مجسم مى‌شود، و اين نشان مى‌دهد كه پيكار حق و باطل يك پيكار موقت و موضعى نيست، اين رگ رگ آب شيرين و شور همواره بر خلايق تا نفخ صور جريان دارد مگر آن زمانى كه جهان و انسانها به صورت يك جامعه ايده‌آل (همچون جامعه عصر قيام مهدى ع) در آيد كه پايان اين مبارزه اعلام گردد، لشگر حق پيروز و بساط باطل برچيده شود، و بشريت وارد مرحله تازه‌اى از تاريخ خود گردد، و تا زمانى كه اين مرحله تاريخى فرا نرسد بايد همه جا در انتظار برخورد حق و باطل بود، و موضع‌گيرى لازم را در اين ميان در برابر باطل نشان داشت.

10- زندگى در پرتو تلاش و جهاد.

مثال زيباى فوق اين اصل اساسى زندگى انسانها را نيز روشن مى‌سازد كه حيات بدون جهاد، و بقاء و سربلندى بدون تلاش ممكن نيست، چرا كه مى‌گويد، آنچه را مردم براى تهيه وسائل زندگى (ضروريات زندگى) و يا زينت (رفاه زندگى) به درون كوره‌ها مى‌فرستند، همواره زبد و كفهايى دارد، و براى بدست آوردن اين دو (وسائل ضرورى و وسائل رفاهى- ابْتِغاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتاعٍ‌) بايد مواد اصلى را كه در طبيعت به صورت خالص يافت نمى‌شود و همواره آميخته با اشياء ديگر است در زير فشار آتش در كوره قرار داد، و آنها را تصفيه و پاكسازى كرد، تا فلز خالص و پاك از آن بيرون آيد و اين كار جز در سايه تلاش و كوشش و مجاهده انجام نمى‌شود.

اصولا طبيعت زندگى دنيا اين است كه در كنار گلها، خارها و در كنار نوشها، نيشها، و پيروزيها در لابلاى سختيها و مشكلات قرار دارد، و از قديم‌