تقوا همچون مركبى است راهوار كه صاحبش بر آن سوار است و زمامش در دست او است و تا دل بهشت او راه پيش مى‌برد"! [1] بعضى، تقوا را به حالت كسى تشبيه كرده‌اند كه از يك سرزمين پر از خار عبور مى‌كند، سعى دارد دامن خود را كاملا برچيند و با احتياط گام بردارد مبادا نوك خارى در پايش بنشيند، و يا دامنش را بگيرد.

" عبد اللَّه معتز" اين سخن را به شعر در آورده است و مى‌گويد:

" گناهان را از كوچك و بزرگ ترك كن كه حقيقت تقوا همين است".

" همچون كسى باش كه در يك زمين پر خار با نهايت احتياط گام بر مى‌دارد".

" گناهان صغيره را كوچك مشمر كه كوه‌ها از سنگ ريزه‌ها تشكيل مى‌شود" [2] ضمنا از اين تشبيه به خوبى استفاده مى‌شود كه تقوا به اين نيست كه انسان انزوا و گوشه گيرى انتخاب كند، بلكه بايد در دل اجتماع باشد و اگر اجتماع آلوده بوده خود را حفظ كند.

در هر صورت اين حالت تقوا و كنترل نيرومند معنوى، روشنترين آثار ايمان به" مبدء" و" معاد" يعنى خدا و رستاخيز است، و معيار فضيلت و افتخار انسان و مقياس سنجش شخصيت او در اسلام محسوب مى‌شود تا آنجا كه جمله" إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ‌" به صورت يك شعار جاودانى اسلام در آمده است (حجرات آيه 14).

[1] نهج البلاغه خطبه 16.

[2] تفسير ابو الفتوح رازى ج اول ص 62.