نكته‌ها:

1- آيا بسم اللَّه جزء سوره است؟!

در ميان دانشمندان و علماء شيعه اختلافى در اين مساله نيست، كه‌ بِسْمِ اللَّهِ‌ جزء سوره حمد و همه سوره‌هاى قرآن است، اصولا ثبت‌" بِسْمِ اللَّهِ" در متن قرآن مجيد در آغاز همه سوره‌ها، خود گواه زنده اين امر است، زيرا مى‌دانيم در متن قرآن چيزى اضافه نوشته نشده است، و ذكر" بِسْمِ اللَّهِ" در آغاز سوره‌ها از زمان پيامبر ص تا كنون معمول بوده است.

و اما از نظر دانشمندان اهل تسنن، نويسنده تفسير المنار جمع‌آورى جامعى از اقوال آنها به شرح زير كرده است:

در ميان علما گفتگو است كه آيا بِسْمِ اللَّهِ‌ در آغاز هر سوره‌اى جزء سوره است يا نه؟ دانشمندان پيشين از اهل مكه اعم از فقهاء و قاريان قرآن از جمله ابن كثير و اهل كوفه از جمله عاصم و كسايى از قراء، و بعضى از صحابه و تابعين از اهل مدينه، و همچنين شافعى در كتاب جديد، و پيروان او و ثورى و احمد در يكى از دو قولش معتقدند كه جزء سوره است، همچنين علماى اماميه و از صحابه- طبق گفته آنان على ع و ابن عباس و عبد اللَّه بن عمر و ابو هريره، و از علماى تابعين سعيد بن جبير و عطا و زهرى و ابن المبارك اين عقيده را برگزيده‌اند.

سپس اضافه مى‌كند مهمترين دليل آنها اتفاق همه صحابه و كسانى كه بعد از آنها روى كار آمدند بر ذكر" بِسْمِ اللَّهِ" در قرآن در آغاز هر سوره‌اى- جز سوره برائت- است، در حالى كه آنها متفقا توصيه مى‌كردند كه قرآن را از آنچه جزء قرآن نيست پيراسته دارند، و به همين دليل" آمين" را در آخر سوره فاتحه ذكر نكرده‌اند ...

سپس از مالك و پيروان ابو حنيفه و بعضى ديگر نقل مى‌كند كه آنها بِسْمِ اللَّهِ‌