نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 146
كه سخن از" عنكبوت" و" مگس" مىگويد؟ آيه فوق نازل شد و
با تعبيراتى زنده به آنها جواب داد.
تفسير: آيا خدا هم مثال مىزند؟!
نخستين آيه مىگويد:" خداوند از اينكه به موجودات ظاهرا كوچكى مانند پشه
و يا بالاتر از آن مثال بزند هرگز شرم نمىكند" (إِنَّ اللَّهَ لا يَسْتَحْيِي أَنْ يَضْرِبَ مَثَلًا ما
بَعُوضَةً فَما فَوْقَها).
چرا كه مثال بايد موافق مقصود باشد، و به تعبير ديگر، مثال وسيلهاى است براى
تجسم حقيقت، گاهى كه گوينده در مقام تحقير و بيان ضعف مدعيان است بلاغت سخن ايجاب
مىكند كه براى نشان دادن ضعف آنها، موجود ضعيفى را براى مثال انتخاب كند.
مثلا در آيه 73 سوره حج مىخوانيم:
إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ
اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ
مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ:"
آنها كه مورد پرستش شما هستند هرگز نمىتوانند" مگسى" بيافرينند اگر چه
دست به دست هم بدهند، حتى اگر مگس چيزى از آنها بربايد آنها قدرت پس گرفتن آن را
ندارند، هم طلب كننده ضعيف است و هم طلب شونده".
ملاحظه مىكنيد در اينجا هيچ مثالى بهتر از مگس يا مانند آن نيست تا ضعف و
ناتوانى آنها را مجسم كند.
و نيز در سوره عنكبوت آيه 41 وقتى كه مىخواهد ناتوانى بت پرستان را در تكيه
گاههايى كه براى خود انتخاب كردهاند مجسم سازد آنها را تشبيه به عنكبوتى مىكند
كه آن لانه سست را براى خود انتخاب كرده است، كه سستترين خانهها در جهان خانه
عنكبوت است (مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ
اللَّهِ أَوْلِياءَ كَمَثَلِ
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 146