نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 488
و لذا گفتار را با
جمله(وَ أُولئِكَ لَهُمُ
الْخَيْراتُ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) دنبال كرد، و فهمانيد كه مؤمنين همه خيرات را دارند. آرى،
كلمه الخيرات جمعى است كه الف و لام بر سرش درآمده، و مىگويند جمع
داراى الف و لام افاده عموم مىكند، پس كلمه مذكور معنايش تمام خيرات
است، و همين طور هم هست، زيرا مردان با ايمان، هم زندگى پاك را دارا هستند و هم
نور هدايت را و هم درجه رفيعه شهادت و هر چيزى را كه با آن بسوى خدا تقرب بجويند،
پس مؤمنين رستگار و دارندگان سعادتند.
[نكته
موجود در جمله:(أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ ...) و اينكه
ورود به جنت براى مؤمنين مجاهد مشروط به باقى ماندن آنان به صفاى ايمان و صلاح
اعمال است]
(أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي ...) كلمه
اعداد به معناى فراهم آوردن و تهيه ديدن است، و اگر اينطور تعبير كرد و
نفرمود خدا وعده بهشتهايى به ايشان داده كه ... براى اين است كه خاتمه
امر ايشان معلوم نبود، يعنى معلوم نبود كه همه مؤمنين در آخر و سرانجام با ايمان
از دنيا مىروند يا نه، لذا متناسب نبود بفرمايد: خداوند وعده فلان و فلان
داده زيرا وعده امرى است حتمى و واجب- الوفا، بخلاف تهيه ديدن كه منافات
ندارد كه خداوند تهيه ببيند ولى مؤمنين بر آن صفاى ايمان و صلاح اعمال باقى
نمانند، و خداوند هم تخلف نكرده باشد، آرى، نه اصول قرآنى مىسازد و نه فطرت سليم
راضى مىشود به اينكه خداى تعالى به خود نسبت دهد كه يكى از بندگان را بخاطر عمل
صالحى كه كرده است مهر مغفرت و جنت بر دلش بزند، و آن گاه يكباره رهايش كند تا هر
چه مىخواهد بكند.
و لذا
مىبينيم خداى سبحان هر جا وعدهاى داده آن را معلق و مشروط به عنوانى از عناوين
عمومى از قبيل ايمان و عمل صالح نموده تا وجود و عدمش دائر مدار وجود و عدم آن شرط
باشد.
و هيچ سابقه
ندارد كه در جايى از كلام خود وعدهاى را به اشخاص و بخاطر خود آنان داده باشد نه
بخاطر اينكه مصداق عنوانى عمومى هستند. آرى، در قرآن كريم چنين سابقهاى نيست و
هيچ وقت اينطور وعدهاى نداده است، چون اينطور وعده دادن و افرادى را ايمن از عذاب
ساختن، با تكليف سازگار نيست، و لذا خداى تعالى همه جا وعدههاى خود را روى صاحبان
عنوان مىبرد، نه روى اشخاص، مثلا مىفرمايد: (وَعَدَ اللَّهُ
الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ-) خدا بهشتها را به مردان و زنان با
ايمان وعده داده است [1] و نيز
مىفرمايد:( مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ
أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ) ...