responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 9  صفحه : 48

اسناد دادن اطراف داستان به سبب الهى و غير عادى، و اين با استنادش به اسباب ظاهرى و عوامل طبيعى معهوده و اينكه مؤمنين كشته و رسول خدا 6 سنگريزه‌ها را پاشيده باشد هيچ منافاتى ندارد.

و در جمله‌(وَ لِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلاءً حَسَناً) از ظاهرش برمى‌آيد كه ضمير منه به خداى تعالى برمى‌گردد، و اين جمله غايت و نتيجه حاصله از اين واقعه را بيان مى‌كند، و نيز بر مى‌آيد كه جمله مزبور معطوف باشد به يك مقدرى محذوف كه اگر ظاهرش كنيم چنين مى‌شود: انما فعل ذلك لمصالح عظيمة و ليبلى المؤمنين- اگر خداوند ايشان را كشت و سنگ‌ريزه به سويشان پاشيد براى مصالحى بود كه در نظر داشت، و براى اين بود كه مؤمنين را بنحو شايسته‌اى امتحان كند (اگر بلاء را به معناى امتحان بگيريم) و يا به مؤمنين نعمت شايسته‌اى ارزانى بدارد كه عبارت است از نابودى دشمنان و اعلاء كلمه توحيد به دست ايشان و بى نياز شدن آنان از راه به دست آوردن غنيمت .

و جمله‌(إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) تعليل جمله‌(وَ لِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ) است، و معنايش اين است كه اگر خداى تعالى ايشان را نعمت مى‌دهد براى اين است كه او نسبت به استغاثه آنان شنوا و به حالشان دانا است، و لذا در پاسخ استغاثه‌شان نعمت خوبى ارزانيشان مى‌دارد.

و اما تفريعى كه در صدر آيه در جمله‌( فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ-) پس شما ايشان را نكشتيد مى‌باشد متعلق است به مضمون آيات قبلى كه مى‌فرمود:(إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ ...)، چون اين آيات منت‌هايى را كه خدا بر ايشان نهاده بود برمى‌شمرد و مى‌فرمود: خداوند ملائكه را به كمك ايشان فرستاد، و خواب را بر ايشان مسلط كرد، و باران را بر ايشان نازل كرد، و به ملائكه وحى فرستاد تا ايشان را تاييد نموده قدمهايشان را استوار گرداند، و در مقابل دل‌هاى دشمنانشان را پر از رعب و وحشت كند. بعد از اين بيانات به عنوان تفريع و نتيجه‌گيرى مى‌فرمايد: پس شما ايشان را نكشتيد و ليكن خدا كشت و تو اى پيغمبر ريگ‌ها را نپاشيدى بلكه خدا پاشيد .

و بنا بر اين، جمله‌( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ‌) ...(وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ ) جمله معترضه‌اى است كه مربوط است به دو آيه قبل يعنى به جمله‌(فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْناقِ وَ اضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنانٍ) و يا به معنايى كه از فحواى جملات استفاده مى‌شود، و تفريع مورد بحث يعنى جمله‌(فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ) بحسب نظم مربوط است بما قبل جمله‌(فَاضْرِبُوا ...)، و بسا در نظم آيات دو وجه ديگر گفته شود:

يكى اينكه خداى سبحان وقتى در آيه قبلى مسلمين را امر به قتال كرد دنبال همان آيه‌

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 9  صفحه : 48
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست