نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 415
شكنجههاى روحى غوطه
مىخورد. و آن چيزى كه اين طائفه غفلتزده خوشى و فراخىاش مىخوانند در حقيقت تنگى
و ناگوارى است، هم چنان كه قرآن كريم فرموده:(وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً
ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى قالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي
أَعْمى وَ قَدْ كُنْتُ بَصِيراً قالَ كَذلِكَ أَتَتْكَ آياتُنا فَنَسِيتَها وَ
كَذلِكَ الْيَوْمَ تُنْسى)[1].
پس نتيجه
اعراض آدمى از ذكر پروردگار خود اين است كه به رو در منجلاب دنيا فرو رود، و آن را
سعادت زندگى و راحت نفس و لذت روح خود پندارد، و با همين خيال فاسد در گرداب
فتنهها و محنتهايى كه مىبيند غوطهور گشته، زير و بالا رود، و سرانجام هم بخاطر
خروج از رسم عبوديت به پروردگار خود كافر شود، قرآن در اين باره در آيه مورد بحث
فرموده:
(
إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها) ...(وَ
تَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَ هُمْ كافِرُونَ ) و اين همان املاء
(مهلت دادن) و استدراجى است كه در آيه(سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ
حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ)[2] متعرض آن شده است.
(
وَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَ ما هُمْ مِنْكُمْ) ...(وَ هُمْ
يَجْمَحُونَ ) كلمه فرق به معناى دلهره از ضررى است كه احتمال آن
مىرود، و كلمه ملجا به معناى آن نقطهاى است كه آدمى بدان پناهنده و
متحصن مىشود، و كلمه مغار به معناى محلى است كه انسان در آن فرو
رفته، خود را از ديدگان پوشيده و پنهان مىسازد، و نيز به معناى غارى است كه در
كوه مىباشد. و كلمه مدخل از باب افتعال به معناى كوره راهى است كه به
زحمت بتوان درون آن شد، و كلمه جماح رد شدن و عبور كردن عابر است به
سرعت، و بدون توجه به راست و چپ خود و بدون اينكه چيزى او را از حركت باز بدارد، و
معناى آيه روشن است.
(وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ
إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ) كلمه
لمز به معناى عيبجويى و خردهگيرى است، منافقين از رسول خدا 6
[1] و هر كه از ياد من اعراض كند برايش معيشت تنگى خواهد بود و
ما او را در روز قيامت كور محشور مىكنيم،( در آن روز) مىگويد پروردگارا چرا كور
محشورم كردى با اينكه در دنيا بينا بودم؟
مىفرمايد: همين طورى كه آيات ما برايت مىآمد و تو از ياد
مىبردى امروز هم تو، فراموش شدى. سوره طه آيات 124- 126
[2] به زودى ايشان را از آنجا كه خودشان هم نمىدانند به عذاب و
هلاكت مىافكنيم، روزى چند مهلتشان مىدهيم( آرى) كيد من متين است. سوره اعراف آيه
182
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 415