نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 386
كه يكى مىگويد: به من اجازه بده و فريبم نده و ديگرى
مىگويد: او مردى دهن بين است و در جايى ديگر در باره صدقات، زخم
زبانها مىزنند، و هرگز و در هيچ موقفى از در خير خواهى درنيامدند، پى به كفر و
نفاق آنان نبرده باشد. پس بطور مسلم رسول خدا 6 منافقين را كاملا مىشناخته، و
از كفر و نفاق درونى آنان آگاه بوده، و با اين حال اگر مىبينيم خداى تعالى او را
عتاب مىكند كه چرا اجازه دادى و صبر نكردى تا تحقيق كافى بعمل آورده در نتيجه
منافقين از مؤمنين برايت مشخص شود مىفهميم كه قطعا عتاب عتابى غير جدى است، و
منظور از آن همان معنا و غرضى است كه در بيان سابق گذشت.
و اما اينكه
گفت: و اذنى كه خداى تعالى از آن عفو فرموده باعث فوت مصلحتى شده كه خدا در
آيه شريفه آن را بيان كرده، و آن جدا شدن منافقين از مردم با ايمان است صحيح
نيست، زيرا آن مصلحتى كه در آيه شريفه ذكر شده اطلاع يافتن و شناختن رسول خدا 6
بر دروغگويان است، نه مطلق شناخته شدن آنان، و از بيان گذشته روشن شد كه رسول خدا
6 آنان را مىشناخت، و حقيقت و مصلحت هم- كه سد باب فتنه اختلاف مىباشد- در اذن
آن حضرت بود، زيرا (همانطور كه مكرر خاطرنشان كرديم) آن جناب از حال منافقين بدست
آورده بود كه بهيچ وجه در امر جهاد شركت نخواهند كرد، چه اذن تخلف به ايشان بدهد و
چه ندهد، الا اينكه به منظور حفظ ظاهر و علنى نساختن مخالفت آنان و حفظ ظاهرى وحدت
كلمه- هر چند واقعيتى نداشت- اجازه داد تا از شركت در جهاد معاف باشند.
در اينجا
ممكن است بعضىها پيش خود تصور كنند اگر در آن ايام كه ايام جنگ تبوك و بحبوحه
شوكت و قدرت اسلام و نفوذ كلمه رسول خدا 6 بود، نفاق منافقين تا اين اندازه
معلوم بود، و افراد آنان تا اين پايه شناخته شده بودند، مسلمانان فريب تفتينهاى
آنان را نمىخوردند تا در نتيجه گرفتار اختلاف شوند.
لذا مىگوئيم
اسلام در نظر ديگران مهابت و شوكت داشت، و ملل ديگر آن روز از شوكت آن هراسيده و
از شمشير سپاهيانش بلرزه مىافتادند، و اما مسلمانان در ميان خود آن طور كه بايد
از تعاليم اسلام بهرهمند نگشته، و بوسيله آن دلهايشان را از مرض نفاق پاك نكرده
بودند، و در نتيجه آن طور كه بايد داراى وحدت كلمه و عزم راسخ نشده بودند، و آيات
مورد بحث و همچنين آيات بعد از آن تا آخر سوره، خود شاهد صدق اين گفتار است.
آرى، همين
مسلمين بودند كه در جنگ احد مرض دلها و نفاق درونى خود را اظهار نموده، و با اينكه
دشمن در كنار شهر ايشان قرار داشت نزديك به ثلث از آنها پشت به جنگ
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 386